ΟΙ ΠΑΝΑΓΙΕΣ ΤΣΗ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑΣ ΜΑΣ

Με αφορμή την μεγάλη γιορτή της Παναγιάς, ανατρέχουμε τους Ιερούς Ναούς και Μονές της Κεφαλλονιάς που είναι αφιερωμένοι στην Χάρη Της. Όταν ξεκίνησα την επιγραμματική καταγραφή, θεωρούσα πως ο αριθμός τους είναι πεπερασμένος, όμως γρήγορα κατάλαβα το λάθος μου και αναθεώρησα άμεσα τη σκέψη μου. Είμαι περισσότερο από βέβαιη πως υπάρχουν (ή υπήρχαν) Παναγιές στο νησί μας που έχουν διαφύγει της παρούσας περιληπτικότατης καταγραφής.

ΠΑΛΛΗ

Παναγία των Εισοδίων ή Παναγοπούλα

Κοντά στη Πλατεία στο Ληξούρι

Παναγία Περλιγγού

Κτητορική των Περλιγγίδων. Εντός του Ληξουρίου.

Παναγιά στα Κηπούρια

Ιστορική ανδρική μονή κτισμένη επάνω σε κάθετο στο Ιόνιο Πέλαγος βράχο, αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Κτίσθηκε το 1759. Στην Ι.Μ. φυλάσσονται κειμήλια μεγάλης αξίας, λείψανα διαφόρων αγίων, θαυματουργές εικόνες, μύρο του Αγίου Δημητρίου, τεμάχιο του Τιμίου Ξύλου.

Παναγιά στους Ορόγγους

Η δεύτερη παλαιότατη εκκλησία της Κεφαλλονιάς. Έξω από τα Μονοπολάτα, στην Πάλλη. Πιθανόν η Παναγιά των Χαρίτων (όπως αναφέρει ο Η.,Τσιτσέλης –Τ. Β΄, 273 υπ.3).

Παναγιά η Κεχρινιώτισσα

Ησυχαστήριο της οικογένειας Ζακυνθινού του 18ου αι. Ο σημερινός ναός είναι κτίσμα του 1828. Είναι συνδεδεμένος με μεγάλο θαύμα που έγινε όταν τρείς Ληξουριώτες ναυτικοί που ήταν σε σκλαβοπάζαρο στο Αλγέρι προσευχήθηκαν να ελευθερωθούν. Και όταν ξύπνησαν βρέθηκαν κάτω από ένα γεφυράκι κοντά στην Ι.Μ. με τις αλυσίδες στα χέρια τους κομμένες. Σήμερα οι αλυσίδες αυτές κοσμούν την εικόνα της Παναγιάς.

Παναγιά η Κορωνιώτισσα

Την θαυματουργή εικόνα της Θεομήτορος έφερε στην Κεφαλλονιά γύρω στα τέλη του 15ου αι. ο αρχόντας Λέων Πολυκαλάς που έφυγε καταδιωκόμενος από την Κορώνη της Πελοποννήσου. Στη συνέχεια καταστράφηκε η Ι.Μ. Χρόνια μετά η ιερή εικόνα βρέθηκε από βοσκό της περιοχής και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να κτισθεί ο ναός εκ νέου. Η Παναγιά αυτή λέγεται και Δακρυροούσα γιατί με τον καταστροφικό σεισμό της 23ης Ιανουαρίου 1867 ο Ι.Ν. δεν γκρεμίστηκε και η θαυματουργή Παναγιά βρέθηκε στο δάπεδο με δάκρυα στα μάτια.

Παναγιά στους Βαρδιάνους

Ανδρική μονή αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Παλαιότατη μονή (υπήρχε τον 17ο αι.), κτισμένη επάνω στην πιο παλαιά του Αγίου Νικολάου. Η Μονή της Παναγιάς γκρεμίστηκε με τους σεισμούς του 1767 και ανοικοδομήθηκε τρία χρόνια αργότερα. Το 1916 συγχωνεύθηκε με τη μονή Κηπουραίων.

Υπαπαντή στα Βαρειά

Πριν το 1721 υπήρχε ερειπωμένος ναΐσκος που ανήκε στον Αναστάσιο Δεφαράνα και τον παραχώρησε στον ιερέα Ζαφ. Περδικάρη που θεωρείται και ο κτήτωρ της μονής. Η μονή είχε ελάχιστο προσωπικό και ακόμη πιο ελάχιστα εισοδήματα. Σήμερα υπάρχει μόνον μια μικρή εκκλησιά.

Παναγιά στην Άγια Θέκλη

Οι παλαιότερες πληροφορίες απαντώνται το 1755.

Παναγιά στην Κοντογεννάδα

Τα παλαιότερα τεκμήρια για τον Ι.Ν. τα έχουμε από το 1760.

Παναγιά στα Κουβαλάτα

Η πιο παλιά πληροφόρηση συναντάται το 1724.

Παναγιά η Αγριλιώτισσα

Στα Χαβριάτα. Οι παλαιότερες πληροφορίες απαντώνται το 1822.

Παναγιά στα Δαμουλιανάτα

Έγγραφο του 1849 αναφέρεται σε κλοπή.

Παναγιά στο Ρίφι

Δεν γκρεμίστηκε με τον σεισμό του 1953. Το καμπαναριό της είναι πετρόκτιστο.

Παναγιά στο Σκινιά

Τρίκλιτος ναός, παλαιότατος με αγιογραφίες των Κων. Και Νικ. Λιώκη.

ΣΑΜΗ

Παναγιά στα Αγρίλια

Ανδρική Μονή στη Σάμη. Κτίσθηκε τον 18ο αι. μετά από εύρεση της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας από δυο βοσκούς οι οποίοι, στην συνέχεια, αφιερώθηκαν στην Χάρη Της. Εξαιρετικό το τετράπλευρο προσεισμικό καμπαναριό που έχει διασωθεί.

Παναγιά η Λουτρού

Ο ομώνυμος Ι.Ν. στη Σάμη όπου προσκυνάται η εικόνα της Θεοτόκου Γλυκοφιλούσας. Κατά μια παράδοση την ιερή αυτή εικόνα εναπόθεσε στον ναό ο Δον Χουάν ο Αυστριακός μετά την νίκη του ενωμένου χριστιανικού στόλου εναντίον των «αλλοπίστων» το 1571 στην Ναύπακτο (Εχινάδες).

ΠΥΛΑΡΟΣ

Παναγιά στα Θέματα

Παλαιότατη μονή κτισμένη στην Πύλαρο στο μοναδικό δάσος από πουρνάρια. Η ονομασία προέρχεται από την ύπαρξη βυζαντινού Θέματος στην Κεφαλληνία.

Υπαπαντή στα Σπήλια

Ανήκε στην οικογένεια των Ποταμιάνων και πιο παλιά στους Αρσένη και Κλουδάκη. Είναι στην Ανωμεριά (θέση Σπήλια). Πρώτες πληροφορίες έχουμε τον 17ο αι. Ο ιερομόναχος Δημ. Αυγερινός ίδρυσε κοινόβιο και καλλιέργησε τους γύρω αγρούς.

Υπεραγία Θεοτόκος στο Ανατολικό

Παλαιότατος ναός. Το πιο παλιό έγγραφο είναι του 1755.

Ζωοδόχος Πηγή στα Δρακάτα

Νεώτερος ναός του 19ου αι. (παλαιότερο έγγραφο: 1858).

Παναγιά η Κρήνη

Παλαιότερη πληροφόρηση: 1811. Είναι κτισμένη σε μέρος κατάφυτο με τρεχούμενα (εξ’ου και η ονομασία της).

Παναγιά στα Δρακοπουλάτα

Στο σκαλοπάτι. Ιδιωτική εκκλησιά.

Παναγιά η Κουλούμπαινα

Στα Μακρυώτικα. Εκκλησιά της οικογένειας Κουλουμπή.

Παναγιά η Κουρβισιάνα

Στα Ποταμιανάτα

ΕΡΙΣΣΟΣ

Παναγιά Παλιοχέρσου

Παλαιότατο μοναστήρι λίγο έξω από τα Δεφαρανάτα Ερίσσου. Πιθανόν κτίσθηκε το 1600. Η εφέστια εικόνα της Παναγιάς ονομάζεται η «Πλατυτέρα των Ουρανών». Το καθολικό είναι αφιερωμένο στο Γενέσιο της Θεοτόκου.

Παναγιά στο Φισκάρδο

Ανδρική αρχικά Μονή αφιερωμένη στη Θεοτόκο. Ήδη το 1673 υπήρχε ερημοκλήσι. Τον 19ο αι. την απαντάμε ως γυναικείο μοναστήρι.

Παναγιά στην Άσσο

Στην Πλακούλα, όπως ανεβαίνουμε στο φρούριο, αριστερά μας. Παλαιότερα έγγραφα 1760-1762.

ΕΛΕΙΟΣ-ΠΡΟΝΝΟΙ

Παναγία η Λαγκουβάρδα ή Φιδούσα (στο Μαρκόπουλο)

Το Θεοτοκονύμιο αυτό προέρχεται αφ’ ενός μεν από το La Guardia (παρατηρητήριο), αφ’ ετέρου από τα ακίνδυνα φιδάκια που βγαίνουν στη Χάρη της. Η πρώτη μονή καταστράφηκε σε επιδρομή Αγαρηνών.

Παναγιά η Φιδούσα (στα Αργίνια)

Το 15αύγουστο παρατηρείται το ίδιο θαύμα με τα φιδάκια που παρουσιάζεται και στην Παναγιά στο Μαρκόπουλο.

Παναγιά –Θεοτόκος Γοργοεπήκοος

Ανδρική Μονή στα Χιονάτα (Παβιολάτα) μετόχι της Ι.Μ. Στροφάδων. Οικοδομήθηκε το 1644. Υπέστη καταστροφές χρόνων και σεισμών και το 1905 ανοικοδομήθηκε και εμπλουτίσθηκε.

Παναγιά στην Άτρο

Το αρχαιότερο μοναστήρι της Κεφαλλονιάς. Βρίσκεται σε δυσπρόσιτο τόπο, λίγο έξω από τον Πόρο, επάνω στο βουνό Άτρος, σε υψόμετρο πέραν των 750 μ. Παλαιότατη Μονή, βυζαντινή, του 8ου αι. Σώζεται το Αρχονταρίκι και ο μεσαιωνικός Πύργος. Η πρόσφατη φωτιά του 1994 κατέστρεψε μεγάλο μέρος της, καθώς και το πολύτιμο αρχείο της.

Παναγιά η Γραβαλιώτισσα ή Παναγιά με τους κρίνους (στην Πάστρα)

Η ιερή εικόνα βρέθηκε το 1720 και ανήκε σε παλαιότατο Ιερό Ναό. Εδώ παρατηρείται το εξής θαύμα: Ολόξεροι κρίνοι ανθίζουν και μοσχοβολούν το 15αυγουστο, παρόλο που έχουν κοπεί και αναρτηθεί στην ιερή εικόνα την ημέρα του Ευαγγελισμού.

Παναγιά στην Πηγή

Ι.Μ. στον Ελειό. Ανδρική μονή. Έχει μετόχια στους Πρόννους, στη Σκάλα, στις Βάλτες. Παλαιότερη πληροφόρηση έχουμε από νοταριακή πράξη του 1624.

Παναγιά στα Μαυράτα

Παλαιότερη εγγραφή: 1770.

Παναγιά Γιωργανάτων

Στη Σκάλα. Παλαιότερη πληροφόρηση: 1757.

Παναγιά στο Αράκλι

Ήταν μετόχι της Ι.Μ. των Σισσίων. Παλαιότερο έγγραφο είναι του 1761.

Παναγιά η Σισσιώτισσα (στα Σίσσια και στο Αργοστόλι – Εισόδια Υπεραγίας Θεοτόκου Μεσοσπορίτισσας)

Ανδρική Μονή που κτίσθηκε πιθανόν τον 13ο αι. και έχει άμεση σχέση με τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασσίζης (πιθανή παραφθορά της λέξης Ασσίζη – Σίσσια). Η εφέστια ιερή εικόνα είναι έργο του 15ου αι. Η Ι.Μ. είναι στην περιοχή Σίσσια και είναι συνδεδεμένη με την ομώνυμη εκκλησιά στο Αργοστόλι, στην λήξη ακριβώς της Γέφυρας ντε Μποσέ. Η λιτανεία από τα Σίσσια στην Ευαγγελίστρια του Κάστρου γίνεται προς τιμή της Παναγιάς, ανάγεται στα ενετικά χρόνια και γίνεται μέχρι τις μέρες μας με μεγάλη κατάνυξη.

Στο Αργοστόλι υπάρχει η θαυματουργή εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου της Πορταϊτισσας των Ιβήρων και ο Ι.Ν. εορτάζει τα Εισόδια της Θεοτόκου της Μεσοσπορίτισσας.

ΚΡΑΝΙΑ – ΣΠΗΛΙΑ – ΜΗΝΙΕΣ - ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ

Παναγιά η Δραπανιώτισσα

Ι.Μ. που βρίσκεται απέναντι από το Αργοστόλι στην ομώνυμη «γλώσσα» Δρέ(ά)πανο. Στο Πρακτικό της Λατινικής Επισκοπής του 1264 γίνεται αρκετές φορές μνεία για την πρώιμη αυτή μονή. Την θαυματουργή εικόνα της Παναγιάς της Μυρτιδιώτισσας ή Παναγιάς Ελεούσας του Κύκκου αφιέρωσε στον Ι.Ν. Αγίου Διονυσίου η Κωνσταντίνα Χαλικιά, τα μέσα του 19ου αι.

Παναγιά η Λάμ(ν)ια

Έξω από τα Δειλινάτα είναι η Ι.Μ. με το εξαιρετικό προσεισμικό καμπαναριό και καθολικό. Οι εικόνες ανάγονται στον 18ο αι.

Παναγιά η Στεφάνα

Στα Μοντεσαντάτα (σημερινά Δεμουτσαντάτα). Κτίσθηκε τον 19ο αι. σε ερείπια παλαιότατης γυναικείας μονής. Η εφέστιος εικόνα είναι του 13ου αι. περίπου, έχει επιζωγραφισθεί τον 19ο αι., είναι αργυροντυμένη και έχει επιγραφή «Υπεραγία Θεοτόκος η Θεόνυμφος Δέσποινα η Πεφανερωμένη της Στεφάνας». Στα πόδια της Θεοτόκου υπάρχει άνθος το οποίο, κατά την διάρκεια της παρακλήσεως που διαβάζεται μπροστά από την θαυματουργή εικόνα, ανοίγει.

Παναγιά η Καθολική ή Παναγιά η Πρεβεζιάνα

Ρωμαία Παναγιά της Φραγκοκκλησιάς. Κάτω από την ασημένια επένδυση στον χρυσοποίκιλτο βενετικό θρόνο υπάρχει μια Παναγιά βυζαντινή, πλεγμένη με θρύλους. Ο Α-Δ Δεμπόνος στο ομώνυμο πόνημά του σημειώνει: «η τεχνοτροπία της την κατατάσσει μεταξύ Παλαιολογείου και Κρητικής Σχολής (1250-1500)… στο αριστερό μέρος η ασημοσκέπαστη φέρει σφυρήλατη την επιγραφή «Η Κυρία Αναφω νείτρα». Είναι μορφής Οδηγήτριας και κατά υπολογισμούς μεταφέρθηκε στην καθολική εκκλησία από το αρχοντικό των Πάγκαλη (πιθανόν προστάτιδα της οικογένειας) όπου μέχρι το 1772 φυλασσόταν εκεί.

Παναγιά του Φουσάτου – Υπεραγία Θεοτόκος Ευαγγελίστρια

Ο σημερινός μητροπολιτικός ναός –λόγω του ότι φιλοξενεί την θαυματουργή εικόνα της Παναγιάς της προσεισμικής εκκλησίας-. Η ιερή εικόνα είναι της Παναγιάς της Βλαχέρνας που ήταν η πολιούχος του Αργοστολίου μέχρι και τα μέσα του 19ου αι.

Παναγιά η Ρακαντζή

Σήμερα, η μεγαλόπρεπη εκκλησιά της ομώνυμης Παναγιάς με το εκπληκτικό βενετικής αρχιτεκτονικής καμπαναριό το οποίο δεν έπεσε με τους σεισμούς του 1953, έχει «αντικατασταθεί» από ένα ταπεινό εκκλησάκι, απέναντι από την Ι. Μητρόπολη Κεφαλληνίας. Η παλαιότατη θαυματουργή εικόνα της Παναγιάς είναι συνδεδεμένη με την οικογένεια Χωραφά και κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από την πόλη Ρακάν του Πόντου (για τον λόγο αυτό υπάρχει και η κατάληξη –ντζή).

Παναγιά στα Σπήλια

Μικρός ναός που εορτάζει στις 15 Αυγούστου, στο λοφίσκο δυτικά του Αργοστολίου.

Παναγιά στα Κομποθεκράτα

Η παλαιότερη εγγραφή απαντάται το 1764.

Παναγιά στις Μηνιές ή Παναγιά η Μαγγάνα

Κτητορική των Σβορώνου – Κορνέλλου. Το 1660 βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα και κτίσθηκε η πρώτη εκκλησιά. Παλαιότερη εγγραφή: 1758.

Υπεραγία Θεοτόκος στο Λαγκάδι

Παλαιότατος ναός που γκρεμίστηκε με τον σεισμό του 1953 και ξανακτίσθηκε. Κοσμείτο με εκπληκτικά κιονόκρανα από μονόλιθο. Το παλαιότερο έγγραφο είναι του 1601.

ΛΕΙΒΑΘΩΣ - ΕΙΚΟΣΙΜΙΑ

Παναγιά η Διώτισσα (ή των Βλαχερνών)

Παλαιότατη μονή στο νησάκι στο νότιο μέρος της Κεφαλλονιάς – Λειβαθώ- Δίας η οποία καταστράφηκε από τους Ιταλούς με κανονιοβολισμούς. Σήμερα ο Ι.Ν. έχει υποστυλωθεί. Η θαυματουργή εικόνα της ομώνυμης Παναγιάς φυλάσσεται στην Ι.Μ. Εσταυρωμένου.

Παναγιά στο Κάστρο η Ευαγγελίστρια

Κτίσμα του 15ου αι. τουλάχιστον – ίσως και παλαιότερη-. Φέρει μαρμάρινη επιγραφή: «1580». Μια από τις τρεις παλαιότερες εκκλησίες της Κεφαλλονιάς (η άλλη είναι ο Ι.Ν. στους Ορόγγους και η πρώτη χρονικά είναι η Παλιαιοβασιλική του Φισκάρδου η οποία βρίσκεται σε ημιερειπιώδη κατάσταση). Ξυλόγλυπτο τέμπλο, παλαιότατες εικόνες δημιουργούν την αίσθηση, πέρα από το δέος και την κατάνυξη, ότι πρόκειται για χώρο μουσειακό, καθώς φιλοξενούνται εικόνες από αρκετές από τις γύρω, κατεστραμμένες πλέον, εκκλησιές του Κάστρου Αγίου Γεωργίου Κεφαλληνίας.

Παναγιά στην Πεσσάδα

Ι.Ν. της Υπεραγίας Θεοτόκου που ξανακτίσθηκε τον 19ο αι. επάνω στα ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Είναι τρισυπόστατος ναός. Υπάρχει η θαυματουργή εικόνα της «Παναγιάς της Παλαιόκτιστης» η οποία ήταν αγιογραφημένη σε παλαιό τοίχο.

Υπεραγία Θεοτόκος Σιμωτάτων

Παλαιότερη εγγραφή: 1757. Γκρεμίστηκε με τους σεισμούς του 1953 και ξανακτίσθηκε στην ίδια θέση.

Παναγιά στα Βλαχάτα - Αφράτο

Θεοτόκος στο Αφράτο. Ή Παναγιά η Μπουρμπουρελού. Ξανακτίσθηκε από τον Παναγή Καβαλιεράτο.

Ευαγγελίστρια στα Λουρδάτα

Ξανακτίσθηκε μετά τους σεισμούς του 1953.

Παναγιά στα Περατάτα

Παλαιότερη πληροφόρηση: 1811. Με τον σεισμό του 1953 έπαθε μόνον φθορές.

Παναγιά στη Μέση ή στις Μέσ(σ)ες

Στη Λακύθρα. Στο μέσο του χωριού (εξ’ ου και η ονομασία). Παλαιότερη πληροφόρηση έχουμε το 1755.

Παναγιά στα Καλλιγάτα

Κτίσμα του 18ου αι. με θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπλο και εικόνες –φορητές και μη- μεγάλης αξίας. Η εικόνα της Παναγιάς είναι συνδεδεμένη με την Καλλιγαρέα Πύλη της Κωνσταντινούπολης. Ο αργυρόγλυπτος θρόνος της Προσκυνήσεως έχει αναρτημένη την Παναγιά την Βρεφοκρατούσα.

Υπεραγία Θεοτόκος στα Κουρκουμελάτα

Μεγάλος και πλούσιος ναός. Παλαιότερη εγγραφή: 1757. Ιδιωτική της οικογένειας Βεργωτή.

Παναγιά στα Ντομάτα

Ι.Ν. του 19ου αι. με εκπληκτική πρόσοψη. Γιορτάζει στα Εισόδια της Θεοτόκου και εκεί φυλάσσεται το φέρετρο του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ Κωνσταντινουπόλεως. Το ντυμένο με φύλλο χρυσού ξυλόγλυπτο τέμπλο είναι αμύθητης αξίας.

Παναγιά η Πλαστηριώτισσα

Κτίσμα του 19ου αι. στα Κοργιάννα. Υπάρχει ακόμη και άλλη μια θαυματουργή εικόνα αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, έργο του 19ου αι. του αγιογράφου Μαυρογιάννη.

Παναγιά η Ελεούσα στα Κλείσματα

Εκκλησία του 18ου α. Ήταν η μητρόπολη του χωριού. Σώθηκαν κομμάτια από το τέμπλο και ο θρόνος. Η νέα εκκλησιά κτίσθηκε στην θέση του Ι.Ν. του Αγίου Σπυρίδωνα.

Παναγιά στα Σπαρτιά

Παλαιότερη εγγραφή: 1665. Ιδιωτική της οικογένειας Λυκιαρδόπουλου. Γκρεμίστηκε και ξανακτίσθηκε μετά το 1953.

Φανερωμένη στα Σπαρτιά

Ανήκε στην οικογένεια Πανά. Ήταν στο κέντρο του χωριού όπου και ξανακτίσθηκε μετά το 1953.

Θεοτόκος στις Κεραμειές

Συναδελφική των οικογενειών Βαλλιάνου. Η εκκλησιά είναι του 1892 και το καμπαναριό του 1903. Δεν έπεσε με τους σεισμούς.

Κοίμηση της Θεοτόκου ή Παναγιά στο Τραπεζάκι

Ο Η. Τσιτσέλης μας πληροφορεί πως ανήκει στις οικογένειες Βαλσαμάκη, Βικάτου, Ποδηματά. Βρίσκεται κτισμένος ο ναϊσκος σε ρομαντική τοποθεσία. Το 1895 έζησε εκεί ο αγιορείτης μοναχός Νικόδημος.

Παναγιά στον Κόλυμπο ή Κολυμπιώτισσα

Ναϊδριο μετά την διασταύρωση προς Καραβάδο και επί του κεντρικού άξονα Αργοστολίου-Πόρος, στο αριστερό μας χέρι, σε χωματόδρομο μήκους περίπου 400 μ. Υπάρχει επί του δρόμου μικροκατασκευή ναϊσκου, έργο της Μαριάννας Βαλλιάνου. Η Εκκλησία είναι παλαιότατη, έχει γκρεμισθεί με τους σεισμούς και σήμερα υπάρχει μόνιμα κλειδί στην εξώπορτα για τους διερχόμενους πιστούς.

Παναγιά στα Τραφώνια

Στα Σβορωνάτα, συνοικία Μπετσάτα. Παλαιότατος ναός. Παλαιότερο έγγραφο: 1755. Το τέμπλο κατασκευάστηκε στις 4 Φεβρουαρίου 1677 και καταστράφηκε το 1953. Το σημερινό καμπαναριό είναι το προσεισμικό.

Παναγιά η Πλατυτέρα

Στα Σβορωνάτα. Ιδιωτική της οικογένειας Σέρρα. Γκρεμίστηκε με τους σεισμούς και κατασκευάστηκε μεγαλύτερη στην ίδια θέση.

Κοίμηση Θεοτόκου στα Μεταξάτα

Ιδιωτική της οικογένειας Ποταμιάνου. Κτίσθηκε το 1870. Δεν γκρεμίστηκε το 1953 και έχει αναπαλαιωθεί.

Παναγιά Γαρδελιώτισσα ή Καρτιναλιώτισσα

Στη Λακύθρα. Παλαιότερη εγγραφή: 1755. Γκρεμίστηκε με τους σεισμούς και ξανακτίσθηκε με τη φροντίδα του Διονύση Αλιπράντη.

Παναγιά Μπουρμπουρελού ή Μισοσπορίτισσα

Στη Λακύθρα. Ιδιωτική της οικογένειας Μπαρμπάτη. Γκρεμίστηκε και ξανακτίσθηκε από την οικογένεια Λιπιάτου. Η εικόνα της υπάρχει στην Παναγιά στις Μέσσες.

Ιεροί Ναοί και Μονές που ΕΧΟΥΝ πλέον ΚΑΤΑΣΤΡΑΦΕΙ

Κοίμηση της Θεοτόκου (Παλαιότατος ναϊσκος όπου σήμερα η Ι.Μ. Αγίου Γερασίμου).

Υπαπαντή στα Χαβριάτα (Απαντάμε στοιχεία της τις αρχές του 18ου αι. Ήταν στη θέση Τριβί).

Ζωοδόχος Πηγή (Στη θέση Στράτη, στο δρόμο προς Κατωγή. Οι εικόνες της σώζονται στα Κηπούρια. Κατεστράφη με τους σεισμούς της 23ης Ιανουαρίου 1867).

Παναγιά η Μαγγάνα – Γέννηση της Θεοτόκου (Στα Μεταξάτα. Κτίσθηκε το 1931. Έχει σήμερα καταστραφεί και στη θέση της υπάρχει μεγάλο εικονοστάσι από την οικογένεια Βεργωγή).

Παναγιά η Μαγγάνα – (Στα Κουντουράτα. Ιδιωτική της οικογένειας Τραυλού).

Υπαπαντή στα Μεταξάτα (Άγνωστο πότε κτίσθηκε ο παλιός ναός. Σήμερα υπάρχουν μόνον ερείπια. Η εικόνα υπάρχει στην Αγία Παρασκευή).

Παναγιά στα Καταποδάτα (Παλαιότερο έγγραφο: 1768).

Θεοτόκος Βλαχερνών (Στο Παλαιόκαστρο. Ανήκε στην οικογένεια Φερεντίνου).

Παναγιά στα Τραχώνια (Μετόχι της Ι.Μ. Άτρου. Παλαιότερη πληροφόρηση: 1610).

Ι.Μ. Κυράς των Αγγέλων (Στον Άγιο Δημήτριο Ληξουρίου. Ανοικοδομήθηκε το 1659 όμως υπάρχουν πληροφορίες για αυτήν από το 1612).

Ι.Ν. Κυράς των Αγγέλων (Στο Κάστρο Αγίου Γεωργίου Λειβαθούς. Της οικογένειας Θιακού. Σώζονται ελάχιστα ερείπια στην ανατολική πλευρά, έξω από τα τείχη).

Παναγιά η Φανερωμένη (Στο Κάστρο Αγίου Γεωργίου έξω από τα τείχη και προς ανατολάς. Απαντάται σε έγγραφο του 1597. Ανήκε στις οικογένειες Στίβα, Μηλιαρέση, Καγκελάρη, Κολώνια, Κακουράτου, Καντούτσα, Κοντομίχαλου. Ο ναός συνδέεται με τα μεσαιωνικά τάγματα – Ναΐτες Ιππότες- Διασώζονταν εμβλήματα εντός-).

Παναγιά στα Σκλαβάτα (Παλαιότερη εγγραφή: 1755).

Παναγιά στο Πιρί (Στις Κεραμειές. Βρισκόταν κοντά στο παλιό γεφύρι).

Μισοσπορίτισσα στις Κεραμειές (Βρισκόταν πίσω από το νεκροταφείο του Αγίου Βασιλείου).

Παναγιά στον Κατελειό (Άγνωστο πού ακριβώς ήταν. Το 1669 ήταν μετόχι της Ι.Μ. Αγίου Ανδρέα Μηλαπιδιάς).

Υπεραγία Θεοτόκος στον Αμπελά (Παλαιότερα έγγραφα απαντώνται το 1756)

Ι.Μ. Θεοτόκου Φανερωμένης στην Καρυά (Γυναικεία μονή Ν.Δ. του χωριού Φραγκάτα. Απαντάται το 1677 και διαλύθηκε στις αρχές του 19ου αι.).

Παναγιά η Υπαπαντή στο Αργοστόλι (Κτητορική της οικογένειας Γεράκη. Σήμερα έχει ανεγερθεί μόνο ο Ι.Ν. ενώ στσίδια, εικόνες και ιερά σκεύη φιλοξενούνται στην οικία Παναγή Γεράκη).

Παναγιά στα Λιβαθινάτα (Παλαιότερη εγγραφή: 1714).

Παναγιά η Ζωοδόχος Πηγή (Κτητορική της οικογένειας Σκιαδά, πίσω από τις παλιές της φυλακές, επάνω στο λοφίσκο. Εικονίζεται σε γκραβούρα του 1853 του Cook).

Παναγιά η Ελεούσα (Στα Φωκάτα – Λακύθρα. Σήμερα υπάρχει μόνον ένα εικονοστάσι).

Παναγιά στα Μηνιατάτα (Οικογενειακή των Λούζη. Κατεστράφη με τους σεισμούς του 1953 και δεν ανοικοδομήθηκε ποτέ).

Ι.Μ. Γεριών ή Παναγιά στα Γεριά ή Ιέρια (Δυτικά από τους Βόβυκες, σε ύψωμα. Ιστορικότατη μονή που υπήρχε ήδη τον 17ο αι. Σήμερα δεν υπάρχουν ούτε ίχνη της καθώς στα ερείπιά της έχει κτισθεί μεγάλο οικοδόμημα).

Παναγιά στο Κοκκινοπήλι (Μετόχι της Ι.Μ. Υπεραγίας Θεοτόκου Γεριών. Οι παλαιότερες πληροφορίες απαντώνται το 1833).

Παναγιά η Κοκκιλιώτισσα

Στο τέλος του δρόμου της Κρανιάς και με κατεύθυνση προς τον Πόρο, στο αριστερό μας χέρι (απέναντι από το S/M Liddl). Υπάρχουν μόνον ερείπια. Η θαυματουργή εικόνα φυλάσσεται τον Ι.Ν. Αγίου Ανδρέα Μηλαπιδιάς.

Παναγιά στα Τυπαλδάτα (Παλαιότερη πληροφόρηση: 1816).

Παναγιά η Πλακιώτισσα (ή Μισοσπορίτισσα. Ι.Ν. των Εισοδίων. Στην περιοχή Πλάκα στο Αργοστόλι).

Santa Maria della Vittoria (Όπου σήμερα ο Ι.Ν. των Αρχαγγέλων στο Αργοστόλι. Εκκλησία συνδεδεμένη κι αυτή με την νίκη στην Ναυμαχία της Ναυπάκτου (Εχινάδων). Στον σημερινό Ι.Ν. υπάρχει η θαυματουργή εικόνα της Παναγιάς της Οδηγήτριας του Ακαθίστου Ύμνου).

Santa Maria della Salute (Υπεραγία Θεοτόκος των Χαιρετισμών, όπου σήμερα το στρατολογικό γραφείο στο Αργοστόλι).

Santa Maria di Trapano (Όπου σήμερα η Παναγιά του Δραπάνου).

Santa Maria della Guardia (Ερείπιά της υπάρχουν μέσα στο Κάστρο του Αγίου Γεωργίου, στη δεξιά πλευρά αμέσως μετά την είσοδο. Πιθανόν κτίσθηκε ταυτόχρονα με τον Άγιο Νικόλαο – 1597-).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αυγουστάτος Παναγής, Εκκλησιές στη Λειβαθώ, Σύλλογος Λειβαθώς, Αθήνα 2007

Δεμπόνος Α-Δ, Παναγία Πρεβεζιάνα

Ζαπάντη Σ. – Σιμάτος Λ., Οι ναοί του Αργοστολίου στα χρόνια της Ένωσης (1864), Δήμος Αργοστολίου 2008

Κεφαλονιά, Ένα μεγάλο Μουσείο – Τ. 1,2,3

Ι.Μητρόπολις Κεφαλληνίας, Προσκυνηματικός Οδηγός

Λειβαδά Ευρυδίκη, Η Παναγιά η Ρακαντζή, η ανεύρεση του τέμπλου της και η σχέση της με τον Πόντο, εφημερίδα «Τα Χρονικά», Νοέμβριος- Δεκέμβριος 1999

Λειβαδά Ευρυδίκη, Το Κάστρο τ’ Αη – Γιώργη, έκδοση ΟΔΥΣΣΕΙΑ, 2000

Λουκάτος Δημήτριος, Κεφαλονίτικη Λατρεία, Αθήνα 1946

Μοσχόπουλος Γεώργιος, Ο Κώδικας του Ναού της Υ. Θεοτόκου Δραπάνου, ΤΙΑΚ

Μοσχόπουλος Γεώργιος, Το εκκλησιαστικό Αρχείο Κεφαλονιάς, ΤΙΑΚ, 1984

Τσιτσέλης Ηλίας, Κεφαλληνιακά Σύμμικτα, Τ. 2ος, Αθήναι 1960

Φωτογραφία: Η Παναγία του Ακάθιστου Ύμνου (έργο Στ. Τζανκαρόλα στο Βυζαντινό Μουσείο στον Άγιο Ανδρεα Μηλαπιδιάς)

ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ ΝΤΟΥΚΑ-ΜΟΝΤΕΣΑΝΤΟΥ

Μουσειολόγος – Μουσειογράφος -MD Εκπαίδευση