ΑΝΤΩΝΑΚΑΤΟΥ ΝΤΙΑΝΑ (1919-2011)

Η Ντιάνα Αντωνακάτου γεννήθηκε στην Κεφαλονιά. Σπούδασε στην Αθήνα, στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών ζωγραφική και χαρακτική. Είχε δασκάλους τον Παρθένη,* τον Κεφαλληνό,** τον Πρεβελάκη.*** Πήρε δίπλωμα ζωγραφικής και θεωρητικών μαθημάτων το 1949. Είναι μέλος του «Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος».

Έλαβε μέρος σε πολλές Πανελλήνιες και πραγματοποίησε πάνω από 30 ατομικές εκθέσεις στην Αθήνα και την Επαρχία. Μέλος γνωστών καλλιτεχνικών σωματείων συμμετείχε σε πολλές ομαδικές που οργανώθηκαν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Δίδαξε για μια 12ετία ως καθηγήτρια καλλιτεχνικών μαθημάτων σε Γυμνάσια της Αθήνας. Σε παράλληλη δράση εικονογράφησε ημερολόγια, εξώφυλλα βιβλίων, περιοδικά, εφημερίδες.

Σκηνογράφησε το έργο «Ανταρσία» στο νέο θέατρο του Διαμαντοπούλου. Εκεί ανέβασε και το θεατρικό της έργο «Χρύσα» αποδομένο από τους μαθητές του Γυμνασίου Αθηναϊκή Σχολή. Μεταδόθηκε από το ραδιόφωνο το βραβευμένο από το υπουργείο Πολιτισμού Θεατρικό της «Μεγίστη Ώρα» με ερμηνεία ηθοποιών του Εθνικού Θεάτρου αρκετές φορές.

Συγχρόνως ανέπτυξε πολύπλευρη πολιτιστική δραστηριότητα στο χώρο Αργολίδας, Κεφαλονιάς και Επτανήσου γενικά. Συνεργάστηκε από το 1958 με ημερήσιες αθηναϊκές εφημερίδες και περιοδικά (Ηώς, Αρχιτεκτονική, Ελληνικά θέματα, Ζυγός, Πολιτικά θέματα) με στήλη κριτικής, με χρονογραφήματα, ταξιδιωτικά και λαογραφικά κείμενα. Ανήκε στην «Ένωση Ελλήνων Κριτικών» και Ιστορικών Τέχνης».

Έδωσε πολλές διαλέξεις στην Αθήνα και στην Επαρχία. Συμμετείχε σε Συνέδρια ιστορικού περιεχομένου. Είναι μέλος της «Εταιρείας Κεφαλληνιακών Ιστορικών Ερευνών» και ιδρυτικό μέλος του «Κέντρου Μελετών Ιονίου». Το 1982 έγινε ανακοίνωση από τον ακαδημαϊκό κ. Δ. Ζακυνθινό στην Ακαδημία Αθηνών για πορίσματα ερευνών της Αντωνακάτου «περί την ιστορίαν της Μεσαιωνικής Κεφαλονιάς». Εργασία της σχετική έχει δημοσιευθεί στο περιοδικό «Βυζαντινά» το 1983. Στα πρακτικά του Ε’ Διεθνούς Πανιόνιου Συνεδρίου, Τ.1, 1989. Στο Δελτίο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, Τ.32, 1989, στα «Κεφαλληνιακά Χρονικά». Τ.8, 1999.

Εκδόσεις

Έχει η ίδια εκδώσει τα μεγάλα εικονογραφημένα βιβλία: Κεφαλονιά, Επτάνησα, Αργολίδα,  με κείμενα και ζωγραφική δική της. Έχει εκδώσει επίσης και τα «Ελληνικά Μοναστήρια Πελοπόννησος» σε δυο ανεξάρτητους τόμους: Μονές Αργολίδα, Μονές Αρκαδίας, με κείμενα Ντ. Αντωνακάτου-Τ. Μαύρου, εικονογράφηση δική της. Το 1985 παρουσιάζεται το βιβλίο της –λεύκωμα «Μεσσηνία» με κείμενα ζωγραφική της- έκδοση Ροταριανού Συλλόγου Καλαμάτας. Τον Δεκέμβριο του 1988 εκδίδει το βιβλίο της «Ναύπλιο 88». Το 1995 το αφιέρωμά της στο Ναύπλιο «FOLIO” . Έχει επίσης εκδώσει τα διηγήματά της «Ανά τριάκοντα δευτερόλεπτα» και την ποιητική της συλλογή «Έριξε του ήλιου πετριές». Έγραψε και επιμελήθηκε στον οδηγό της Αργολίδας «Αργολίδος Περιήγησις», έκδοση Νομαρχίας. Είναι η πρώτη που έγραψε, εικονογράφησε και εξέδωσε βιβλία λευκώματα αφιερώματα στον ελληνικό χώρο, με λαογραφικό και ιστορικό περιεχόμενο. Υπό έκδοση είναι το βιβλίο της: Αργοστόλι-Ληξούρι 1901-2001.

Παναγία η Κατακεκρυμμένη, Άργος.

Διακρίσεις

Τιμητική διάκριση του «Σαλόν ντε λ’ αρ Λίμπο» το 1965 για τη ζωγραφική της. Μετάλλιο της Σοσιετέ «ARTS SCIENCES LETTRES» για τα βιβλία της. Έπαινος του Λυκείου Ελληνίδων για την διάλεξη της «Η Επτανήσια». Έπαινος των «Δώδεκα» για τα διηγήματα της το 1964 με τον τίτλο «Ανά 30’». Έπαινος της Ακαδημίας Αθηνών για τα «Επτάνησα» το 1966. Έπαινος του Υπ. Πολιτισμού για το θεατρικό της έργο «Μεγίστη Ώρα». Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για τα βιβλία της «Αργολίδα, Ναύπλιον», το 1971. Αργυρούν μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών το 1979, για όλη την προσφορά της με αφορμή τις εκδόσεις της για τα «Ελληνικά Μοναστήρια».

Πρωτοστάτησε στην πατρίδα της για την δημιουργία τακτικών θερινών εκθέσεων και τη συνένωση των εικαστικών δυνάμεων της Κεφαλονιάς σε ομάδα η οποία λειτούργησε με αισθητικές παρεμβάσεις και ως κοινωνική συμπαραστατική δύναμη σε ορόσημα καλλιτεχνικών αποφάσεων. Όπως για παράδειγμα στη μορφή της αποπεράτωσης του Δημοτικού Θεάτρου «Ο Κέφαλος» στο Αργοστόλι 1993-1994.

Η ίδια με την ομάδα αυτή οργάνωσε και την Α’ έκθεση στην αίθουσα του «Αντίοχος Ευαγγελάτος» με θέμα «Κεφαλλήνες ζωγράφοι και γλύπτες του 18ου και 19ου αιώνα» από 14-1 ως 28-2-1994 και με 135 έργα μουσείων και πινακοθηκών, με παράλληλες ομιλίες και προβολές περί τέχνης. Επίσης και βοήθησε στην οργάνωση της έκθεσης – αφιέρωμα στον Νικόλαο Ξυδιά- Τυπάλδο στα πλαίσια εκθέσεως «Επτανήσιοι Καλλιτέχνες 18ου και 19ου αιώνα» με έργα Εθνικής Πινακοθήκης στον ίδιο χώρο το 1996. Καθώς και στην οργάνωση της αφιερωματικής στον εξαίρετο Κεφαλονίτη ζωγράφο Γιάννη Πεταλούδη έκθεσης ένα χρόνο από το θάνατό του, Σεπτέμβριο 1994, στην ίδια αίθουσα του Θεάτρου. Από το 1990 πραγματοποιεί κάθε Αύγουστο ατομική έκθεση ζωγραφικής στο χωριό Βιλλατώρια περιοχής Ληξουρίου, με θέμα πάντα «τοπίο και άνθρωποι της Κεφαλονιάς», με παράλληλες άλλες πνευματικές εκδηλώσεις στον ίδιο χώρο.

Έχει στενή συνεργασία με το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας ως μέλους του Δ.Σ. και πολλών Επιτροπών του, καθώς και ως συνδιοργανωτής συνεδρίων του. Συγχρόνως συνεχίζει τη δημιουργική της παρουσία τόσο στη ζωγραφική όσο και στο λόγο. Μέλος επίσης της Ιστορικής Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδας και του Δ.Σ. της, συμβάλλει στο έργο της.

Εκθέσεις ατομικές

Από την πρώτη ατομική της έκθεση στην αίθουσα Τέχνης διακρίθηκε για το προσωπικό ύφος της ζωγραφικής της έκφρασης, την αγάπη της στο τοπίο του ελληνικού χώρου και στην αρχιτεκτονική του φυσιογνωμία που άλλαξε σε μια εξέλιξη γοργή χάνοντας τα τοπικά του γνωρίσματα. Το νόημα της ζωγραφικής της πορείας ήταν θαυμασμού και αποχαιρετισμού. Το ίδιο περιεχόμενο αποδόθηκε και στα βιβλία – λευκώματα της. Οι εκθέσεις της που ακολούθησαν είχαν αυτό τον στόχο και ήταν τις περισσότερες φορές πρόδρομοι των βιβλίων της, όπως οι παρουσιάσεις έργων της στις αίθουσες Αθηνών που θα αναφέρουμε: Αίθουσα των εφημερίδων, Βήμα – Νέα, το 1954, αίθουσα Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών 1957, Μεγάλη αίθουσα Παρνασσού 1956, Αίθουσα Ξενοδοχείου Χίλτον, αίθουσα Αρχιτεκτονικής.

Ναύπλιο

Γκαλερί: Αστόρ, Αργώ, Συλλογή, ΑΔΥΤΟΝ, Χρυσοθέμις, Ροτόντα, Θόλος κ.ά. Στις αίθουσες επαρχιών, Ρυθμός (Λάρισα), Γαλλικού Ινστιτούτου (Λάρισα), Βιβλιοθήκης Ναυπλίου «Ο Παλαμήδης», στη Δημοτική Πινακοθήκη, στη Δημοτική Πινακοθήκη, στο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ναυπλιέων (Ναύπλιο), στην αίθουσα Τέχνης (Ναύπλιο), σε κεντρικές αίθουσες του Άργους, στην αίθουσα του «Δασκάλου», «Της Φιλαρμονικής» του Δημοτικού Θεάτρου «Ο Κέφαλος» (στο Αργοστόλι), στο Δημαρχείο Ληξουρίου, στην Καλαμάτα, στο Άργος.

Εκθέσεις ομαδικές

Εκθέσεις ομαδικές: Μέλος της ομάδας «ΣΤΑΘΜΗ», στο Ζάππειο Μέγαρο, στην Αίθουσα Τέχνης (Θεσσαλονίκη) και αλλού. Μέλος του Σωματείου Ελλήνων Καλλιτεχνών στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Αθηνών και αλλού. Μέλος πολλών άλλων πολιτιστικών σωματείων στην Αθήνα και στην Επαρχία.

Οι εκδόσεις

Οι εκδόσεις της: Για τα βιβλία – λευκώματά της, οι εκδόσεις Κεφαλονιά, Επτάνησα, Αργολίδα, Ελληνικά Μοναστήρια: Μονές (Αργολίδας, Αρκαδίας), Μεσσηνία, Ναύπλιο ’88, Αφιέρωμα στο Ναύπλιο – FOLIO, πραγματοποιήθηκαν από την ίδια, χωρίς βοήθεια χορηγιών. Η έρευνα, η μελέτη και η συγγραφή κειμένων, ήταν πολύχρονη εργασία δική της, καθώς και η επιμέλεια, η συνθετική μορφή των βιβλίων. Σε ένα μακροχρόνιο οδοιπορικό πραγματοποιήθηκε επί τόπου και η εικονογράφησή τους.

Άλλες εικονογραφήσεις- ημερολόγια: Της Αγροτικής Τράπεζας: 1) Περιοχές Ελληνικές με ειδική γεωργική απασχόληση. 2) Αφιέρωμα στην Ελληνίδα Αγρότισσα του Δήμου Ναυπλίου «Η πόλη του Ναυπλίου» 1999. Επίσης, «Τοπία της περιοχής» του Δήμου Ασίνης το 2000. Της χαρτοποιίας Αιγίου, «Κεφαλονιά», του Συλλόγου Αποδήμων Ληξουριωτών: Το Ληξούρι. Πολλά είναι τα εξώφυλλα βιβλίων και καταλόγων με εικονογράφηση της ίδιας.

Δημοσιευμένες ανακοινώσεις της Αντωνακάτου πάνω σε ειδικές ιστορικές έρευνές της για την Αργολίδα και τη Μεσαιωνική Κεφαλονιά, σε πρακτικά συνεδρίων, σε ειδικούς τόμους και σε μεμονωμένες εκδόσεις. Άλλες δημοσιεύσεις: Πολλά άρθρα εικαστικού, ιστορικού, λαογραφικού και κοινωνικού περιεχομένου δημοσιεύθηκαν στον Τύπο και σε γνωστά περιοδικά, Αθηνών και Επαρχίας.

Διαλέξεις

Σε διάφορες αίθουσες των Αθηνών, με θέματα πάντα αντιστοίχου περιεχομένου. Για τον Γεράσιμο Στέρη, το 1990 στην Κοργιαλένειο Βιβλιοθήκη Αργοστολίου, με νέα στοιχεία. Για τον «Ευάγγελο Ποταμιάνο» αγωνιστή του 1821 συνεργάτη του Καποδίστρια με έρευνα ειδική, στο Ιστορικό Εθνολογικό Μουσείο: Στο Ναύπλιο το 1998 (Βιβλιοθήκη). Για την «Αρκαδία» στην αίθουσα της Αρχαιολογικής Εταιρείας κ.ά.

Συνέδρια

Έλαβε μέρος σε διάφορα διεθνή συνέδρια με ανακοινώσεις της. Οργανωτικό μέλος επίσης στα συνέδρια του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας και ιδιαιτέρως των δυο Συνεδρίων του «Για την εκκλησιαστική Τέχνη στην Ελλάδα σήμερα. Παράδοση – εξέλιξη ως πρόεδρος (Μονή Ελατάδων Θεσσαλονίκη 1993 και Πάτμου 2000). Και το 2001 στο διεθνές συνέδριο για τον Ανδρέα Λασκαράτο, στην Κεφαλονιά.

 Για το ζωγραφικό έργο, τις εκδόσεις και τις ιστορικές της έρευνες, έχουν γράψει και ομιλήσει ακαδημαϊκοί, πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, πνευματικοί άνθρωποι, ιστορικοί και κριτικοί της Τέχνης όπως: Ιωάν. Θεοδωρακόπουλος, Δ. Ζακυθυνός, Ροζέ Μιλλιέξ, Π. Χάρης, Καραντώνης, Π. Τέτσης, Σ. Μυριβίλης, Παπανούτσος, Αγγ. Τερζάκης, Αλ. Σολωμός, Σπ. Μπελάς, Π. Παλαιολόγος, Ελ. Κούκκου, Αθ. Καλογεροπούλου, Τατιάνα Σταύρου, Νίκος Αλεξίου, Θαν. Τσουπαρόπουλος, Νίκος Μοσχονάς, Πέλλη Κεφαλά Καρακατσάνη, Δώρα Μαρκάτου, Δημ. Σταμέλος, Παν. Λαλιάτση και πολλοί άλλοι.

Δημοσιογραφική και κριτική δράση

Έγραψε χρονογραφήματα καθημερινά στον ανεξάρτητο Τύπο, ρεπορτάζ καλλιτεχνικό και κριτικά σημειώματα, καθώς και στις εφημερίδες «Νίκη» και αλλού. Όπως επίσης επί σειρά ετών στα περιοδικά «Ηώς», «Ελληνικά Θέματα», «Αρχιτεκτονική», «Πολιτικά Θέματα», παρακολουθώντας από κοντά το εικαστικό γίγνεσθαι, μέσα στο φαινόμενο των κοινωνικών εξελίξεων.

Η Ντιάνα Αντωνακάτου απεβίωσε σε ηλικία 92 ετών, την Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 2011.  

Υποσημειώσεις

* Ο Κωνσταντίνος Παρθένης (Αλεξάνδρεια Αιγύπτου, 10 Μαΐου 1878 – Αθήνα, 25 Ιουλίου 1967) ήταν διακεκριμένος  έλληνας ζωγράφος, που με το έργο του έφερε σημαντική αλλαγή στα εικαστικά δρώμενα της Ελλάδας στις αρχές του 20ού αι.

** Ο Γιάννης Κεφαλληνός (Αλεξάνδρεια Αιγύπτου, 12 Ιουλίου 1894 – Αθήνα, 27 Φεβρουαρίου 1957), γνωστός και ως Jean Kefalinos, ήταν διακεκριμένος έλληνας χαράκτης, σχεδιαστής βιβλίων και καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας.

** Ο Παντελής Πρεβελάκης (1909-1986) ήταν κρητικός λογοτέχνης και μελετητής της Τέχνης. Έγραψε ποίηση, θεατρικά έργα, δοκίμια, μελέτες, αλλά είναι κυρίως γνωστός ως ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της πεζογραφικής γενιάς του 1930.

Πηγές

Πάνου Λιαλιάτση, «Η Αργολική Λογοτεχνία 1830 – 1993 », Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ναυπλίου  « Ο ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ », 1994.

Δικτυακή Πύλη Κεφαλονιάς.

Από Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού