ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΟΝΑΝΟΣ, ΓΛΥΠΤΗΣ (1863 – 1940)

Γεννήθηκε στο Βουνί Ληξουρίου το 1863. Πατέρας του ήταν ο Αθανάσιος Μπονάνος και μητέρα του η Μαρία, θυγατέρα του ιερέα Γεωργίου Χωραφά – Ρακατζή από το Αργοστόλι.

Σπούδασε γλυπτική από το 1874 ως το 1883 στο Σχολείο των Τεχνών με τον Λεωνίδα Δρόση, δουλεύοντας παράλληλα στο εργαστήριο του Δημητρίου Φιλιππότη. Εκεί δημιούργησε το πρώτο του έργο, τον «Νάρκισσο». Συνέχισε τις σπουδές του στην Ιταλία, στο Ινστιτούτο Καλών Τεχνών της Ρώμης, με καθηγητές τους Antonio Alegreti και Jerolamo Masini . Το 1888 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και άνοιξε εργαστήριο γλυπτικής. Αργότερα μετέφερε το εργαστήριό του "εις την θελκτικήν εξοχήν των Αμπελοκήπων". Παντρεύτηκε την Σοφία Βαμπά, κόρη του δημοσιογράφου Βαμπά με την οποία απέκτησε 10 παιδιά. Το σπίτι του ήταν στην οδό Μεσογείων 18 & Σουφλίου, με τεράστιο κήπο ο οποίος ήταν πραγματικό εργαστήρι. Κοντά του μαθήτευσαν, μεταξύ άλλων, οι γλύπτες Γεώργιος Ματαράγκας και Νίκος Σοφιαλάκης. Το 1911 διορίστηκε καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών. Μετά από μερικούς μήνες όμως, παραιτήθηκε, επειδή δεν έγιναν δεκτές οι εισηγήσεις του, για θέματα εκπαίδευσης, διοίκησης και κρατικής πολιτικής για τις τέχνες από τον διευθυντή της σχολής, Γεώργιο Ιακωβίδη και το Υπουργείο Παιδείας. Ιδιόρρυθμος χαρακτήρας, αλλά όπως μαρτυρούν και οι μαθητές του, με «πάθος, λόγω φλογερής επτανησιακής ιδιοσυγκρασίας» ενώ ακόμα και ο τρόπος ομιλίας του, χαρακτηρίσθηκε ιδιόρρυθμος, λόγω καταγωγής. «Είναι Κεφαλλήν», όπως αναφέρετε σε κείμενο του Δ. Ι. Καλογερόπουλου για αυτόν .

Συμμετείχε με έργα του, σε πολλές εκθέσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και το εξωτερικό, όπως στα Δ΄ Ολύμπια στο Ζάππειο το 1888, στη Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού το 1889 και το 1900 και στη Καλλιτεχνική Έκθεση του Ζαππείου το 1933, το 1938 και το 1939. Υπέγραφε τα έργα του τονίζοντας πάντα την καταγωγή του: «ΓΕΩΡ. ΜΠΟΝΑΝΟΣ / ΚΕΦΑΛΛΗΝ / ΕΠΟΙΕΙ».

Μόνο για το Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών φιλοτέχνησε τουλάχιστον 33 ταφικά μνημεία ενώ περίπου 30, βρίσκονται στην Κεφαλονιά. Όπως τονίζεται και στην ιστοσελίδα της Εθνικής Πινακοθήκης, ο μεγάλος αυτός γλύπτης «Έζησε σε μια μεταβατική περίοδο για τη νεοελληνική γλυπτική, στη διάρκεια της οποίας τα διδάγματα του κλασικισμού επιβίωναν, συνδυάζονταν όμως με τη στροφή των καλλιτεχνών στη ρεαλιστική απόδοση. Αξιοποίησε τα διδάγματα, τόσο της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής, που θεωρούσε μεγάλο του πρότυπο, όσο και αυτά των κλασικιστών δασκάλων του 19ου αιώνα, με τα οποία ήρθε σε επαφή κατά την περίοδο των σπουδών του στη Ρώμη, εισάγοντας παράλληλα ένα ρεαλιστικό ύφος φανερό περισσότερο στην επιλογή των θεμάτων και λιγότερο στον τρόπο απόδοσής τους».

Απεβίωσε στην Αθήνα το 1940, σε ηλικία 77 ετών.

Μπονάνος επί τω έργω

Υπήρξε από τους παραγωγικότερους γλύπτες της εποχής του έχοντας φιλοτεχνήσει εκατοντάδες έργα: ανδριάντες, ταφικά μνημεία, ηρώα, προτομές, αντίγραφα αρχαίων γλυπτών αλλά και ελεύθερες συνθέσεις. Τα έργα του βρίσκονται σε πολλές πόλεις της Ελλάδας αλλά και στην Κύπρο (Λευκωσία, Λάρνακα) και στην Αίγυπτο (Αλεξάνδρεια, Κάιρο).

Μερικά από τα σημαντικότερα είναι:

(Α) Ελεύθερες συνθέσεις: Ο Έλλην εν Δουλεία (Αθήνα, Ιδιωτική Συλλογή), Νανά ή Κυνηγέτις (Αθήνα, Εθνική Γλυπτοθήκη), Φιλοδοξία (Χολαργός, Νομισματοκοπείο), Πάρις (Μαρούσι, Κτήμα Συγγρού - κατεστραμμένο), 4 εποχές (άγνωστο που βρίσκονται).

(Β) Ανδριάντες: Παναγής, Ανδρέας και Μαρής Βαλλιάνος (Αθήνα, Εθνική Βιβλιοθήκη), Ιωάννης Καποδίστριας (Αθήνα, Προπύλαια Πανεπιστημίου), Ανδρέας Μιαούλης (Ερμούπολις, Πλατεία Μιαούλη), Σοφοκλής Βουρνάζος (Μυτιλήνη, Γυμνάσιο), Στάμος Πετρίτσης (Ληξούρι, Γυμνάσιο), Παντελής Βασσάνης (Πειραιάς, Σχολή Ναυτικών Δοκίμων),

(Γ) Ταφικά Μνημεία: Αθήνα Α΄ Νεκροταφείο: Σταμπολτζή, Χαροκόπου, Κιμουλάκη, Βάρκα, Λιβιεράτου, Λαμπίρη, Καλλιγά, Παπαμιχαλόπουλου, και πολλά άλλα. Νεκροταφείο Ναυπλίου: Θερμογιάννη, Σωφρονίου, Μόρφη. Αργοστόλι: Ανδρέα Ραζή (Νεκροταφείο Δράπανου), Ernest Toole (Βρετανικό Νεκροταφείο). Ληξούρι: Μνημείο Αδελφών Ιακωβάτων (Ι. Ν. Αγ. Χαραλάμπους). Κεραμειές Κεφαλονιάς: Σπύρου Βαλλιάνου (Νεκροταφείο Αγ. Βασιλείου). Χίος: Μνημείο Μιχαήλ Ζυγομαλά (Αγ. Βλάσιος - Κάμπος), Μνημείο Πατριάρχη Ιωακείμ Δ΄ (Καλλιμασιά Χίου).

(Δ) Ηρώα-Προτομές: Οδυσσέως Ανδρούτσου (Γραβιά), Αθανασίου Διάκου (Αρτοτίνα Φωκίδας), Αγγελή Γοβιού (Λίμνη Ευβοίας), Θεόφιλου Καΐρη (Χώρα Άνδρου), Μνημεία Πεσόντων (Γεράκι Λακωνίας, Αργοστόλι, Ληξούρι, Ψαρά).

O Καθηγητή Στέλιος Λυδάκης, σε πρόσφατη ομιλία του, στο ίδρυμα Μπενάκη τον αποκάλεσε «Ο μαρμαροφάγος» .

Βιβλιογραφία:

«Κεφαλληνιακά σύμμικτα» Ηλίας Τσιτσέλης

«Προσωπικότητες της Κεφαλονιάς» Γ. Σταυράκη

«Γεώργιος Μπονάνος (1863–1940), Η ζωή και το έργο του» Διατριβή της κ. Μαρκάτου Θεοδώρας