Περιοδικό λόγου και τέχνης με θέματα φιλολογίας, λογοτεχνίας, λαογραφίας, ιστορίας, αρχαιολογίας, ναυτιλίας, φιλοσοφίας, επιστήμης, τέχνης, ειδήσεων, πολιτισμού,… για την Ιθάκη, τη Κεφαλονιά και τα άλλα νησιά του Ιονίου.
Μία από τις πιο γνωστές και καθιερωμένες στον εικαστικό και όχι μόνο χώρο, είναι η ομαδική έκθεση "ΧΡΥΣΕΣ ΕΥΧΕΣ" που διοργανώνεται την περίοδο των εορτών των Χριστουγέννων και στην οποία ο κάθε δημιουργός και το δημιούργημα του αποτελεί από μία "ΧΡΥΣΗ ΕΥΧΗ" για τη νέα χρονιά !!!
Οι "ΧΡΥΣΕΣ ΕΥΧΕΣ" είναι μία γιορτή των εικαστικών τεχνών όπου φέτος παρ όλες τις αντίξοες συνθήκες και σε πείσμα των καιρών, θα πραγματοποιηθούν με ακόμη μεγαλύτερη συμμετοχή, αξιόλογων καλλιτεχνών που καλύπτουν όλες τις μορφές σύγχρονης τέχνης, όπως ζωγραφική, γλυπτική, καλλιτεχνική φωτογραφία, κολλάζ, ψηφιδωτό, αγιογραφία, εγκαταστάσεις, εικαστικό κόσμημα και πολλές άλλες.
Στις "ΧΡΥΣΕΣ ΕΥΧΕΣ" λαμβάνουν μέρος νέοι κυρίως καλλιτέχνες, απόφοιτοι της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών καθώς και άλλων αναγνωρισμένων εργαστηρίων τέχνης, σε καλλιτεχνική επιμέλεια του Μιχαήλ Ρωμανού, που είναι και ο εμπνευστής της πρωτότυπης αυτής έκθεσης, όπου λαμβάνει χώρα στην ιστορική αίθουσα τέχνης του Ελληνογαλλικού Συνδέσμου στο Κολωνάκι καθώς και καλλιτέχνες της ομάδας ROMANOS & FRIENDS
Η πρωτότυπη καλλιτεχνική αυτή δράση όμως δεν περιορίζεται μόνο στην έκθεση των έργων στην gallery αλλά επεκτείνεται από φέτος και στο διαδίκτυο, με όλα τα έργα των συμμετεχόντων καλλιτεχνών, αναρτημένα στο ειδικά διαμορφωμένο ιστότοπο αποκλειστικά για τις "ΧΡΥΣΕΣ ΕΥΧΕΣ" για να μπορούν να τα θαυμάσουν όλο και περισσότερα άτομα αλλά και για να στείλουν τις προσωπικές τους ευχές, μέσα από τη διαδικτυακή φόρμα επικοινωνίας !!!
Άτομα των τεχνών και των γραμμάτων ανάμεσα τους ο γνωστός αρχαιολόγος διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη Άγγελος Δεληβορριάς, ο αντιπρόεδρος του Μουσείου Γουναρόπουλου Ηλίας Γουναρόπουλος, η διάσημη Ελληνίδα φωτογράφος Calliope, η Άννα Μαρία Σκλαβούνος, ο πρόεδρος του Ελληνογαλλικού Συνδέσμου γνωστός Ακαδημαϊκός καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Ευάγγελος Μουτσόπουλος καθώς και άτομα από τον πολιτικό χώρο, στέλνουν τις δικές τους ευχές για την νέα χρονιά...
Ο επιμελητής της έκθεσης Μιχαήλ Ρωμανός που είναι πρόσφατα βραβευμένος από τον Όμιλο της UNESCO και την HELEXPO της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης, θα υποδέχεται καθημερινά τις ευχές, τις κάρτες, τα έργα και οτιδήποτε επιθυμούν να αναρτήσουν οι ενδιαφερόμενοι στον ιστότοπο των "ΧΡΥΣΩΝ ΕΥΧΩΝ" έως και τον Ιανουάριο του 2012, μέσα από το facebook καθώς και στο email: info@athensfineartsfestival.gr
Το καλοκαίρι του 1947 και ενώ έχει φουντώσει ο εμφύλιος πόλεμος σ’ όλη την Ελλάδα, ο συντάκτης του «Ριζοσπάστη» Παναγιώτης Πατρίκιος, που δούλεψε δίπλα στον Κώστα Βιδάλη, το μεγάλο μάρτυρα της ελληνικής δημοσιογραφίας, στην «Ελεύθερη Ελλάδα» και στο «Ριζοσπάστη», περιοδεύει για δύο βδομάδες στα Επτάνησα. Οι ανταποκρίσεις του από την ελληνική επαρχία δημοσιεύονται σε σειρές στην εφημερίδα.
Το 2008 ξεκίνησε στη Λευκάδα η έκδοση από το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Λευκάδας ενός περιοδικού, με θεματολογία από το χώρο των Γραμμάτων, των Τεχνών και των Επιστημών, που φέρει τον τίτλο «προκυμαία».
Σύμφωνα με το σημείωμα της Σύνταξης -Διευθυντής Κ. Θ. Φωτεινός, Συντακτική Επιτροπή: Αυγέρη Κωνσταντίνα Φιλόλογος, Γλένης Κώστας Φιλόλογος και Καλέζου Δέσποινα Φιλόλογος- στο πρώτο τεύχος του περιοδικού, για το διάστημα Ιανουάριος- Μάρτιος 2008:
«Η έκδοση του περιοδικού έρχεται να καλύψει ένα κενό στην όλη πνευματική κίνηση της Λευκάδας αλλά και να κάνει έντονη την παρουσία του στην πνευματική ζωή του τόπου στο μέτρο που του αναλογεί. Χωρίς προκαταλήψεις και διαχωρισμούς, χωρίς ιδεολογικές αγκυλώσεις και εμμονές, το περιοδικό θα προβάλλει κάθε άποψη και επιστημονική θέση. Παράλληλα φιλοδοξεί να φιλοξενεί και φυσικά ν’ αναδεικνύει, όσο βέβαια αυτό είναι δυνατό, κάθε πνευματική δημιουργία: λογοτεχνία, φιλολογία, ιστορία. Απ’ αυτή την άποψη θα προσπαθήσει να δώσει ένα έντονο παρόν στην όλη πνευματική κίνηση του τόπου σε μιαν εποχή που τη χαρακτηρίζει μια αποπνευματοποίηση κι ένας αποανθρωπισμός, πράγματα που μας επιβάλλει ένας τρόπος ζωής, δημιούργημα μιας άλλης αντίληψης, όπως αυτή προβάλλει προπάντων από τα περισσότερα Μ.Μ.Ε. Γι’ αυτό ας θεωρηθεί κι ένα μέσο αντίστασης στην ισοπέδωση και στην ευτέλεια, στην υποβάθμιση της ανθρώπινης προσωπικότητας στην απο-ιδεολογικοποίηση της ζωής…»
Στο πρώτο τεύχος υπάρχουν κείμενα για τους ποιητές μας Σολωμό, Παλαμά, Σικελιανό, Ρίτσο αλλά και για τον Σπύρο Νικοκάβουρα, ένα ποιητή «του τελευταίου κύκλου της Επτανησιακής Σχολής». Ακόμη, αφιέρωμα στο Γερμανό Βυζαντινολόγο και Νεοελληνιστή Adolf Ellissen, που μετάφρασε στα Γερμανικά έργα του Ιωάννου και Σπυρίδωνος Ζαμπελίου. Θα βρείτε επίσης άρθρο της Αρχιτέκτονος Χαράς Παπαδάτου-Γιαννοπούλου για την «καταλυτική επιρροή του υδάτινου στοιχείου στην Λευκάδα (Χώρα)» και διάφορα άλλα, όπως σύγχρονοι ποιητές, μουσικά θέματα, βιβλιοπαρουσιάσεις, κινηματογράφος.
Συχνά τυχαίνει συγγραφείς να υπερηφανεύονται μετά την έκδοση ενός βιβλίου τους για τα καλά λόγια, που εισέπραξαν από τον άλφα ή τον βήτα γνωστό λογοτέχνη, είτε γραπτώς είτε προφορικώς, πάντα όμως ιδιωτικά. Σε όποιον ακούει τους κομπασμούς του συγγραφέα γεννιέται το εύλογο ερώτημα· πόσο πιο συγκρατημένος θα ήταν ο εν λόγω λογοτέχνης, αν γνώριζε ότι η άποψή του για το συγκεκριμένο βιβλίο θα δημοσιοποιείτο; Το πιθανότερο είναι ότι θα στεκόταν πολύ πιο φειδωλός σε εγκώμια. Γι’ αυτό, άλλωστε, όλο και περισσότεροι, τα τελευταία χρόνια, προτιμούν να κάνουν τα ενθουσιώδη σχόλιά τους σε φίλους και γνωστούς τηλεφωνικώς. Γιατί, όπως και να το κάνουμε, μια παρόμοια επιστολή φυλάσσεται από τον ενδιαφερόμενο.
Η σφαγή χιλιάδων Ιταλών αιχμαλώτων πολέμου στην Κεφαλονιά αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα της γερμανικής Βέρμαχτ στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ένα βιβλίο που φέρνει στο φως μαρτυρίες και άγνωστες λεπτομέρειες από το γεγονός αυτό μέσα από το οποίο σκιαγραφείται και η πραγματική ιστορία του «λοχαγού Κορέλι». Το 1940 ο Μπενίτο Μουσολίνι έστειλε τη Μεραρχία Άκουι στο αλβανικό μέτωπο όπου ενεπλάκη σε σφοδρότατες μάχες με τον Ελληνικό Στρατό. Αμέσως μετά τη νίκη των Γερμανών επί της Ελλάδας, μέλη της ιταλικής μεραρχίας αποβιβάστηκαν στην Κέρκυρα, ενώ Ιταλοί αλεξιπτωτιστές έπεσαν στην Κεφαλονιά και κατέλαβαν το δημαρχείο στο Αργοστόλι. Ήταν 29 Απριλίου του 1941. Ο ιταλικός στρατός κατοχής δεν έτυχε φιλικής υποδοχής, καθώς οι κάτοικοι του Αργοστολίου δεν είχαν ξεχάσει στους σφοδρούς βομβαρδισμούς που είχε υποστεί η πόλη τους τον Νοέμβριο του 1940.
Το πρόβλημα της Ομηρικής γεωγραφίας, μέσα από τις περιπλανήσεις του Οδυσσέα, έχει απασχολήσει ήδη από την αρχαιότητα, πολλούς ιστορικούς και κοινωνικούς μελετητές. Το βασικό ερώτημα αφορούσε το κατά πόσο η Ομηρική γεωγραφία μπορεί να ταυτοποιηθεί με συγκεκριμένες γεωγραφικές τοποθεσίες, ή αν αντίθετα πρόκειται για καθαρά λογοτεχνικό κείμενο. Με άλλα λόγια αν μπορεί ο Όμηρος να θεωρηθεί ω πραγματικός γεωγράφος ή απλώς ένας σπουδαίος ποιητής. Κατά την Ελληνιστική εποχή, υπήρξαν γεωγράφοι όπως ο Ερατοσθένης ο Κυρηναίος (275 – 193 πΧ), ο οποίος θεωρεί ότι η πληθώρα των γεωγραφικών ερμηνειών της Οδύσσειας οδηγεί αναπόφευκτα στην αναίρεση της επιστημονικής της βάσης (στο Christian Jacob, 2005: 43).
Στη συνέχεια ο Στράβων προσπάθησε να εντοπίσει γεωγραφικές τοποθεσίες στο ταξίδι του Οδυσσέα , καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι οι περιπλανήσεις αυτές εκτυλίχθηκαν στην παράκτια περιοχή της Ιταλίας και Σικελίας (στο Christian Jacob, 2005: 43-44). Παρόλα αυτά θεωρεί ότι ο Όμηρος ως επικός ποιητής συγχέει την ποιητική υπερβολή με την ιστορική πραγματικότητα και συσκοτίζει τα μυθολογικά στοιχεία της ομηρικής αφήγησης καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι είναι αδύνατο να υιοθετηθεί μια αυστηρή επιστημονική κριτική σε ένα έργο καθαρά ποιητικό.
Ο ιστορικός Πολύβιος αντίθετα, προσπαθεί να τοποθετήσει τους γεωγραφικούς τόπους της Οδύσσειας στον πραγματικό χώρο της Μεσογείου. Προσπαθώντας να αποδώσει γεωγραφικά τα ταξίδια του Οδυσσέα, ακόμα και τα πιο αμφισβητούμενα από αυτά (νησί του Αιόλου, Σκύλα και Χάρυβδη κλπ), καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο χώρος των περιπλανήσεων του ήρωα ταυτίζεται με περιοχές της Ιταλίας και της Σικελίας.
Στην εργασία αυτή θα προσπαθήσουμε να αναπαραστήσουμε τον κόσμο της Οδύσσειας από την πλευρά της ανθρωπογεωγραφικής προσέγγισης (κοσμικά και πολιτισμικά στοιχεία).
Στα πλαίσια αυτά θα σταθούμε σε δύο σημεία : την κοσμολογία (πως ήταν φτιαγμένος ο κόσμος, ο ουρανός και το σύμπαν) και στις ιδεολογικές αναπαραστάσεις για το άτομο , τον κόσμο και την ανθρώπινη κοινωνία έτσι όπως αποτυπώνονται μέσα από το κείμενο της Οδύσσειας.
Προηγουμένως όμως θα γίνει μια σύντομη περιγραφή του ταξιδιού του Οδυσσέα.
Το ταξίδι του Οδυσσέα
Σύγχρονοι μελετητές, όπως ο V. Berard (1927-1929), υποστηρίζουν ότι οι περιοχές που ταξίδεψε ο Οδυσσέας ήταν αληθινές, ενώ άλλοι όπως οι Stanford & Luce (1974) υιοθετώντας το σκεπτικό του Ερατοσθένη υποστηρίζουν το φανταστικό χαρακτήρα των ταξιδιών αυτών, χωρίς όμως και να παραβλέπουν την πρόθεση του Ομήρου να τους προσθέσει μια αληθοφανή χωρο-χρονική διάσταση.
Ο Berard, έπειτα από έξι χρόνια επιτόπιας έρευνας, και αξιοποιώντας σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, μετεωρολογικά και ωκεανογραφικά δεδομένα, προσπάθησε να αναπλάσει το ταξίδι του Οδυσσέα τοποθετώντας το στο χώρο της λεκάνης της Μεσογείου.
Ο πρώτος σταθμός του Οδυσσέα μετά την αναχώρηση του από την Τροία είναι η χώρα των Κικόνων, λαός σύμμαχος των Τρώων, που ο Berard τοποθετεί στην περιοχή της Θράκης (Έβρος). Ο Οδυσσέας και οι σύντροφοι του συγκρούονται με τους Κίκονες και με πολλές απώλειες, καταπλέουν νότια προς το ακρωτήριο του Μαλέα και κατόπιν νοτιοδυτικά της Κρήτης. Αυτό είναι και το τελευταίο σημείο του ταξιδιού του, το οποίο μπορούμε να ταυτίσουμε με σχετική ακρίβεια στο χάρτη.odybig
Μετά από εννιά ημέρες ταξιδιού (το μοτίβο των εννιά ημερών που συνεχώς επαναλαμβάνονται στην Οδύσσεια, έχει συμβολικό και όχι πραγματικό χαρακτήρα) φθάνει στη χώρα των λωτοφάγων που ο Berard την ταυτίζει με την Djerba (κόλπος της Μεγάλης Σύρτης στην Τυνησία), που σύμφωνα με κάποιους αρχαίους ιστορικούς όπως ο Ηρόδοτος και ο Πολύβιος , υπήρχαν περιοχές που φύτρωναν λωτοί.
Επόμενος σταθμός ήταν η χώρα των Κυκλώπων, που κατά τον Berard αναγνωρίζεται στον κόλπο της Νάπολης.
Το νησί του Αιόλου, τοποθετείται στις Λιπαρές Νήσους ή Αιολίδες νήσους. Με τη βοήθεια του Αιόλου και μετά από εννιά μερόνυχτα ταξιδιού , την δέκατη ημέρα ο Οδυσσέας αντικρίζει την Ιθάκη. Η γνωστή απρονοησία των συντρόφων του όμως θα τον ξαναστείλει πίσω στο νησί του Αιόλου όπου διωγμένος από εκεί και ταξιδεύοντας για έξι ολόκληρες ημέρες θα φθάσει στη χώρα των Λαιστρυγόνων. Σύμφωνα με τον Όμηρο οι Λαιστρυγόνες είναι οι τελευταίοι αληθινοί και ζωντανοί άνθρωποι που συναντά ο Οδυσσέας στο ταξίδι του , μέχρι τουλάχιστον να φθάσει στη Σχερία και από αυτή την άποψη συμβολίζουν το τέλος του κόσμου (Stanford & Luce, 1974). Ο Berard τοποθετεί τους Λαιστρυγόνες στην περιοχή της Σαρδηνίας – Κορσικής (Πόρτο Πότσο).
Επόμενος σταθμός είναι η Αιαία, το νησί της μάγισσας Κίρκης, που σύμφωνα με τον Όμηρο βρισκόταν κάπου ανατολικά του ηλίου, αλλά ο Berard το τοποθετεί στο Monte Circeo, ανάμεσα στις εκβολές του Τίβερη και τον κόλπο της Νάπολης.
Φεύγοντας από το νησί της Κίρκης ο Οδυσσέας ψάχνει και βρίσκει την Πύλη προς τον Άδη. Για τον Berard, η χώρα του Κάτω Κόσμου είναι η λίμνη Avernus στην Καμπανία ή στην Κύμη, ενώ έχει υποστηριχθεί και η άποψη ότι πρόκειται για την Εφύρα της Θεσπρωτίας, όπου ενώνονται οι ποταμοί Αχέροντας και Κωκυτός.
Στη συνέχεια ο Οδυσσέας και οι σύντροφοι του συνεχίζουν το ταξίδι τους περνώντας από τις Σειρήνες (κάποιο από τα νησιά Galli , νότια των Πιθηκουσών και βόρεια του Στρόμπολι) και το στενό της Μεσσήνης όπου κατοικούσαν η Σκύλλα και η Χάρυβδη.
Περνούν από τα Νησιά του Ήλιου στη Σικελία (ή Θρινακία) και έπειτα από επτά μερόνυχτα φτάνει στην Ωγυγία το νησί της Καλυψώς , που ο Berard το τοποθετεί στο στενό του Γιβραλτάρ – βουνό Άτλας.
Τελευταίος σταθμός πριν την Ιθάκη είναι η Σχερία ή νησί των Φαιάκων, που σηματοδοτεί και την επιστροφή στον κόσμο των ανθρώπων.
Η Γη και ο Κόσμος.
Στο πιο πάνω κεφάλαιο παραθέσαμε περιληπτικά τις περιπλανήσεις του Οδυσσέα. Αυτό που πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι η Οδύσσεια δεν είναι ένα ιστορικό έργο, ούτε πρέπει να λογίζεται ως τέτοιο. Ο ίδιος ο Όμηρος , άλλωστε, δε διεκδίκησε ποτέ το ρόλο του ιστορικού. Σκοπός του ήταν να τέρψει τους ακροατές των επών του εμπλουτίζοντας το με στοιχεία γνωστά σε αυτούς. Δεχόμενοι δε, ότι καμιά μορφή τέχνης δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστη από την εποχή της, μπορούμε να συμπεράνουμε εύκολα ότι τα Ομηρικά έπη διαθέτουν πέρα από τη λογοτεχνική τους αξία και μια αδιαμφισβήτητη ιστορικότητα.
Οι Stanford & Luce (1974), προσδιόρισαν τρεις σημαντικές ιστορικές περιόδους που επηρέασαν τον Όμηρο. Αρχικά οι Μινωίτες και Μυκηναίοι θαλασσοπόροι, που πρώτοι πραγματοποίησαν τα επικίνδυνα υπερπόντια εμπορικά ταξίδια στη Δυτική Μεσόγειο. Στη συνέχεια τοποθετούν τους παραδοσιακούς μύθους των Ελλήνων ηρώων, που επιστρέφοντας στις πατρίδες τους μετά τον Τρωικό πόλεμο, περιπλανήθηκαν σε άγνωστες και αφιλόξενες θάλασσες της Μεσογείου. Τέλος, αναφέρεται το μεγάλο αποικιακό κύμα των Ελλήνων στην Ιταλία, μετά το 760 πΧ, που σηματοδοτεί την έναρξη του δευτέρου Ελληνικού αποικισμού.
Επομένως, ο κόσμος που περιγράφει ο Όμηρος στην Οδύσσεια, είναι ο κόσμος των εμπορικών και μεταναστευτικών ταξιδιών των Ελλήνων προς τη Δύση. Ο κόσμος που αναπαρίσταται στις περιπλανήσεις του Οδυσσέα είναι μια αμυδρή ανάμνηση των πρώιμων εμπορικών ταξιδιών της Μυκηναϊκής εποχής με κατεύθυνση την Ιταλική Χερσόνησο, ήδη από το 1600 πΧ., εμπλουτισμένη με τις εμπειρίες του πρόσφατου Β΄ Ελληνικού αποικισμού. Ο γήινος κόσμος του Ομήρου αντιπροσωπεύει την παράκτια ζώνη της λεκάνης της Μεσογείου, που πρώτα οι Μυκηναίοι και στη συνέχεια οι Έλληνες του 8ου αι. έφτιαξαν εμπορικούς σταθμούς και ίδρυσαν Μητροπόλεις.
Τα σημεία αναγνώρισης του γήινου δίσκου
Ο Όμηρος θεωρεί τη γη σαν έναν επίπεδο δίσκο, που περιβάλλεται από τον ποταμό Ωκεανό, πατέρα των νερών και των θαλασσών, πάνω από τον οποίο δεσπόζει ο ουράνιος θόλος, στέρεος σαν τον ορείχαλκο. Κραταιοί κίονες υποβαστάζουν τον ουρανό και τη γη. Ο Όμηρος αγνοεί το διαχωρισμό της γης σε τρεις ηπείρους, ένα αξίωμα που θα θεωρηθεί δεδομένο για τους μεταγενέστερους γεωγράφους (Christian Jacob, 2005: 49).
Τα σημεία προσανατολισμού στην Οδύσσεια δεν ταυτίζονται με τα σημερινά σημεία του ορίζοντα. Στην Οδύσσεια υπάρχουν δύο βασικά σημεία προσανατολισμού: η Ηώ, το σημείο ανατολής του Ηλίου από τον ωκεανό, και ο Ζόφος, το σημείο όπου κάθε βράδυ ο Ήλιος δύει στον ωκεανό.
Ο κόσμος των ανθρώπων.
Όπως είδαμε και παραπάνω ο κόσμος της Οδύσσειας είναι ο κόσμος του τέλους της εποχής του χαλκού, και η αρχή της εποχής του σιδήρου (1200 – 800 πΧ).Όπως αναφέρει ο Christian Jacob (2005), ο Οδυσσέας περιπλανιέται περισσότερο σε ένα ανθρωπολογικό χώρο και λιγότερο σε ένα χώρο γεωγραφικό (Christian Jacob, 2005: 50-51).Ο κόσμος αυτός θα μπορούσε να παρουσιαστεί σε τρία επίπεδα:
Στο πρώτο επίπεδο βρίσκεται ο πολιτισμένος κόσμος, ή όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Jacobs, ο κόσμος των σιτοφάγων (στο Christian Jacob, 2005: 51). Στην Οδύσσεια ο κόσμος αυτός αντιπροσωπεύεται από τις πόλεις της Ιθάκης, της Τροίας, της Σπάρτης και του Άργους. Είναι ο κόσμος μιας αγροτική κοινωνίας, όπου οι άνθρωποι καλλιεργούν σιτηρά και ασχολούνται με την κτηνοτροφία. Τρέφονται με ψωμί και κρέας και πίνουν κρασί.
Ο κόσμος των ανθρώπων βρίσκεται ανάμεσα στον κόσμο των ζώων και των θεών. Για αυτό και οι άνθρωποι της αγροτικής κοινωνίας που είναι πολιτισμένοι τρέφονται με τροφές που παράγονται μέσα από τη διαδικασία της ζύμωσης (κρασί και ψωμί). Αυτό είναι και το σημείο που διαφοροποιεί τη διαδικασία παρασκευής της τροφής της ανθρώπινης κοινωνίας σε σχέση με αυτή των ζώων (που τρέφονται με ωμές τροφές) και των θεών (που τρέφονται από την τσίκνα των θυσιών). Στις παρυφές της πολιτισμένης κοινωνίας βρίσκεται ο μη ανθρώπινος κόσμος. Ο κόσμος αυτός περιλαμβάνει λαούς που δεν καλλιεργούν τη γη, και δεν τρώνε ψωμί , ούτε πίνουν κρασί.
Οι μόνοι πολιτισμένοι άνθρωποι που συναντά ο Οδυσσέας στο ταξίδι του πριν τουλάχιστον φθάσει στη Σχερία, είναι οι Κίκονες που τρέφονται με κρέας και πίνουν κρασί. Αντίθετα οι λαοί που συναντά μετά το ακρωτήριο του Μαλέα, είναι είτε κτηνοτρόφοι που δεν γνωρίζουν την αγροτική τέχνη (Κύκλωπες, Λαιστρυγόνες, Λωτοφάγοι), είτε ανθρωποφάγα όντα που προσομοιάζουν περισσότερο σε ζώα παρά σε ανθρώπους (Κύκλωπες, Λαιστρυγόνες), είτε βρίσκονται πιο κοντά στη θεϊκή παρά στην ανθρώπινη υπόσταση (Καλυψώ, Κίρκη, Αίολος κλπ).
Το τρίτο επίπεδο που δεν αφορά άμεσα την ανθρωπολογική διάσταση αλλά έχει έμμεσες ανθρωπολογικές επιπτώσεις, είναι ο θαλάσσιος χώρος που χωρίζει τον πολιτισμένο από τον μη πολιτισμένο κόσμο. Η θάλασσα δεν αποτελεί ένα συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο και για αυτό δεν υπόκειται σε καμιά χαρτογραφική λογική, αλλά αντιπροσωπεύει έναν άγονο και απροσπέλαστο κόσμο, ξένο προς την ανθρώπινη εμπειρία και λογική.
Ο κόσμος των νεκρών
Ο Οδυσσέας επισκέπτεται τον κάτω κόσμο ύστερα από προτροπή της μάγισσας Κίρκης για να πάρει συμβουλές από τον μάντη Τειρεσία. Ο κόσμος των Νεκρών βρίσκεται κάτω από τον γήινο δίσκο. Είναι ένας χώρος σκοτεινός, αραχνιασμένος, ένας χώρος λησμονιάς, όπου οι ανθρώπινες φιγούρες παρουσιάζονται σαν σκιές χωρίς καμιά ανθρώπινη υπόσταση.
Βιβλιογραφία
Berard V., 1927-1929, Les navigations d’ Ulysses, 4 τόμοι, Paris
Jacob C., 2005, Γεωγραφία και Εθνογραφία στην Ελλάδα, Gutenberg
Stanford W. B. - Luce J. V., 1974, The quest for Ulysses, London
Εργασία για το μάθημα ” Ανθρωπογεωγραφία Ι “ του Δημήτρη Γκόκη, 7ο εξάμηνο/Ιστορία, Κομοτηνή 2008.-
Ο συνθέτης Νεκτάριος Καραντζής σημειώνει για το έργο:
«Η ανάθεση από τη Δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση Ιθάκης της μελοποίησης αποσπασμάτων από την Οδύσσεια, έθεσε παλιά και απαιτητικά ερωτήματα σε νέα βάση. Ζητήματα ύφους, θέματα φόρμας, που απασχολούν κάθε συνθέτη άρχισαν να ζητούν επιτακτικά απαντήσεις. Κυρίως όμως έπρεπε να απαντηθεί το ερώτημα: αν η μουσική για το σημαντικότερο, ίσως, έργο της ελληνικής λογοτεχνίας έπρεπε να έχει ένα χαρακτήρα ελληνικό, τότε τι σημαίνει ελληνική τέχνη; Και ποια είναι τα χαρακτηριστικά της ελληνικής μουσικής;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα έκρυβε τις απαντήσεις και για τα υπόλοιπα. Ελληνική τέχνη σημαίνει μέτρο, ισορροπία, ανθρώπινη διάσταση, αρμονία. Η λιτότητα της δωρικής αρχιτεκτονικής, η συμπύκνωση του αρχαίου ελληνικού λόγου, η παντελής απουσία του περιττού από το δημοτικό τραγούδι σε συνδυασμό με το γλυκό φως που εκπέμπουν και τη βαθιά εκφραστική δύναμη που έχουν, αποτέλεσαν την αφετηρία αλλά και τον τελικό στόχο αυτού του εγχειρήματος.
Το έργο αυτό όμως θα έμενε μετέωρο, ανολοκλήρωτο, αν δεν το υλοποιούσαν οι συντελεστές που, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, συμμετείχαν σε αυτό. Από την αρχική σύλληψη της ιδέας από τον Μιχάλη Μπουρμπούλη και την ‘Αένανον Πλεύσιν’, την αμέριστη συμπαράσταση από τη ΔΚΕ Ιθάκης μέχρι την καθοριστική συμβολή των μουσικών και την ερμηνεία της Σαβίνας, υπήρξε μία ανθρώπινη αλυσίδα, που έκανε τις νότες μουσική, το αφηρημένο χειροπιαστό, το όραμα πραγματικότητα. Από τα βάθη της καρδιάς μου τους ευχαριστώ όλους».
Η μετάφραση των αποσπασμάτων στο ένθετο του άλμπουμ, είναι του Αργύρη Εφταλιώτη. Τα εικαστικά είναι χαρακτικά του 19ου αι., εμπνευσμένα από την Οδύσσεια.
Ο Νεκτάριος Καραντζής γεννήθηκε στην Αθήνα, κατάγεται από την Ιθάκη και ζει στη Θεσσαλονίκη. Έχει συμπράξει με σημαντικούς jazz μουσικούς όπως ο Evan Parker και η Dee Dee Bridgewater κι έχει εμφανιστεί σε Φεστιβάλ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει δισκογραφία με τους: Trio Praxis, Μπάντα της Φλώρινας, Ευοί Ευάν, Φλώρο Φλωρίδη, Bass to Bass. Έχει συνεργαστεί με μουσικούς και σύνολα από διαφορετικούς χώρους που κυμαίνονται από την παραδοσιακή μουσική, διάφορα παρακλάδια της jazz (mainstream, ethnic, free) μέχρι το rock και την κλασική (Σαβίνα Γιαννάτου, Πετρολούκας Χαλκιάς, Danny Hayes κ.ά.). Από το 2000 είναι μέλος της Συμφωνικής Ορχήστρας του Δήμου Θεσσαλονίκης. Με τους Terra Incognita έχει ηχογραφήσει τρία προσωπικά CD σε μια προσπάθεια συγκερασμού των ιδιωμάτων της jazz και της κλασσικής με την παρουσία εκτεταμένων συνθέσεων, αλλά και αυτοσχεδιασμών που απομακρύνονται από τα στερεότυπα της jazz. Έχει συνθέσει έργα για ορχήστρα, φωνητικά σύνολα, σύνολα κρουστών και μουσική δωματίου. Τέλος, σπούδασε Φιλοσοφία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.