ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΠΙΤΣΑΜΑΝΟΣ

«ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΠΟΛΛΟΥΣ ΓΝΩΣΤΟ ότι προσωπικός ζωγράφος του Μεγάλου Ναπολέοντα υπήρξε ένας Κεφαλονίτης, ο Γεράσιμος Πιτσαμάνος. Την εποχή της παντοκρατορίας του Ναπολέοντα στην αυτοκρατο­ρική του Αυλή, μεταξύ των ευνοουμένων καλλιτε­χνών, που ζούσαν σχεδόν μέσα στα ανάκτορα και εί­χαν τη δυνατότητα ν' απολαμβάνουν όλες τις εξαιρε­τικές περιποιήσεις που επιδαψιλευονταν προς τους φι­λοξενουμένους του αυτοκράτορα, ήταν και ο γιος ενός πάμφτωχου Κεφαλονίτη παπά.

Βέβαια ο Γεράσιμος Πιτσαμάνος δεν ήταν ευνοού­μενος χωρίς λόγο και αιτία. Δεν τον θεωρούσε ο Να­πολέων μεγάλο ζωγράφο χωρίς να έχει ταλέντο. Ούτε και τον κρατούσε δίπλα του, μέσα στην ίδια την αυτο­κρατορική Αυλή, χωρίς να έχει εκτιμήσει το έργο του. Ο Γεράσιμος Πιτσαμάνος ήταν μια ιδιοφυΐα, ένας με­γάλος καλλιτέχνης, ένας ζωγράφος με ταλέντο που με τον χρωστήρα του δημιουργούσε αριστουργήματα.

Αυτός ήταν και ο λόγος που μια μέρα ο Μέγας Nα πόλεων τον παρασημοφόρησε και τον διόρισε καθηγη­τή στη σχολή Καλών Τεχνών στο Παρίσι, ακριβώς γιατί δεν ήθελε να τον χάσει. Επιθυμούσε ο Γάλλος αυτοκράτορας να μπορεί να έχει τις καλλιτεχνικές του ιδέες και για πολλά άλλα πράγματα, θεωρώντας τον πάντοτε ως ένα των σημαντικότερων συμβούλων του σε θέματα Τέχνης (….)

Κάποτε ο Πιτσαμάνος έφυγε απ' την Κέρκυρα πι­κραμένος από το φθόνο μερικών ζηλότυπων. Αυτοί δεν λείπουν ποτέ από πουθενά. Όλες οι εποχές έχουν αυ­τά τα φίδια τα φαρμακερά που μπορούν να προκαλέ­σουν προβλήματα. Ο Πιτσαμάνος, αυτός που τόσα πρόσφερε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, πήρε μια μέρα το δρόμο για χώρες της Ανατολής, όπου εργάστηκε σαν ελεύθερος καλλιτέχνης. Η ιστορία αυτή τον είχε πικράνει διπλά, γιατί απ' τη μια μεριά είχε αναγκα­στεί να εκπατριστεί κι' απ' την άλλη δεν του πήγαινε στον χαρακτήρα ο τρόπος αυτός της νέας ζωής που α­ναγκάστηκε να κάνει, περιοδεύοντας σε διάφορες χώρες.

Στην ατυχία του όμως αυτή βρέθηκε σαν «ο από μηχανής θεός» ένας Κερκυραίος ευπατρίδης, που είχε εκείνα τα χρόνια καταλάβει μεγάλα αξιώματα στη Ρωσία. Ο Ιωάννης Καποδίστριας (1776-1831) βρισκόταν τότε στη Ρωσία κι' άγνωστο πώς επικοινώνησε με τον Γεράσι­μο Πιτσαμάνο, τον οποίο και κάλεσε το 1820 να πάει στη Ρωσία. Ο μεγάλος καλλιτέχνης δεν έχασε την ευκαιρία. Έσπευσε ν' ανταποκριθεί στην πρόσκληση του Καποδίστρια και πολύ σύντομα βρέθηκε κοντά του. Δεν πέρασε πολύς καιρός και ο Τσάρος, ύστερα από εισήγηση του Καποδίστρια, προσκάλεσε τον Πι­τσαμάνο στ' ανάκτορα. Ο αυτοκράτορας είχε ενημε­ρωθεί για τον Έλληνα αρχιτέκτονα και ζωγράφο και ήθελε να τον χρησιμοποιήσει για να χτίσει κάποια νέα κτίρια. Ο Τσάρος του ζήτησε να κάνει τα σχέδια της Μητρόπολης του Κίσναβου, να του προτείνει πώς πρέπει να χτιστεί ένα Μέγαρο για τους Απομάχους κι ακόμα να σκεφτεί για την κατασκευή κάποιων άλλων κτιρίων, τα οποία ήταν απαραίτητα να γίνουν στην πρωτεύουσα του Ρωσικού κράτους.

Ο Γεράσιμος Πιτσαμάνος ενθουσιάστηκε, θεώρησε κατ' αρχήν πολύ τιμητική την πρόσκληση που του έγι­νε και τον ικανοποίησε το γεγονός ότι ένας ολόκληρος Τσάρος, πανίσχυρος εκείνα τα χρόνια και θεωρούμενος μια απ' τις πιο μεγάλες ηγετικές φυσιογνωμίες της ε­ποχής, του εμπιστευόταν τα σχέδια τόσων σπουδαίων κτιρίων. Αφού ευχαρίστησε λοιπόν τον Ρώσο αυτοκράτο­ρα του δήλωσε ότι αρχίζει απ' την επομένη τη μελέτη των σχεδίων για τα κτίρια και τη Μητρόπολη. Πράγ­ματι δεν άργησε να τα υποβάλλει στα ανάκτορα όπου κλήθηκαν άλλοι Ρώσοι αρχιτέκτονες και τεχνικοί για να τα δούνε και να διατυπώσουν τη γνώμη τους.

Tα αρχιτεκτονικά σχέδια του Κεφαλονίτη Πιτσαμάνου ήταν τόσο καλά μελετημένα, είχαν τόση αρ­τιότητα κι ήταν τόσο προσαρμοσμένα στο πνεύμα και στις επιθυμίες του Τσάρου και των συμβουλών του, που όχι μόνο κανείς δεν βρήκε να κάνει μια παρατήρηση, αλλ' όλοι μ' ένα στόμα εκφράσανε το θαυμασμό τους για τον Έλληνα αρχιτέκτονα. Ο Τσάρος Αλέξανδρος ενθουσιάστηκε και βέβαια δεν παρέλειψε να πει στον Καποδίστρια πως δεν φανταζόταν ότι ο συμπατριώτης του τον οποίον με τόση θέρμη σύστησε θα ήταν τόσο τέλειος….» (Γιάννης Καιροφύλλας: «Η Μικρή Ιστορία Μεγάλων Ελλήνων», Εκδόσεις Φιλιππότη, Αθήνα 1995, σελ.165-174).

http://www.sakketosaggelos.gr