ΠΡΟΣΩΠΑ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΕΥΚΑΔΑ ΤΟΥ ΦΩΤΗ ΚΑΖΑΖΗ.

Η σύζυγος μου είναι από την Λευκάδα, επομένως η αγάπη της για αυτό το νησί είναι δεδομένη. Η δική μου αγάπη απορρέει από τον πιο πάνω λόγο και επειδή οι καλοκαιρινές διακοπές στο νησί τροφοδοτούν και ενισχύουν αυτό το συναίσθημα.

Θεώρησα επομένως υποχρέωση μου να κάνω αυτό το λεύκωμα για να τονίσω και να εκφράσω την αγάπη μου στους ανθρώπους που συνάντησα στις καλοκαιρινές μας περιπλανήσεις παρά στις φυσικές ομορφιές, που άλλωστε είναι ήδη γνωστές.....

Τις πρώτες φωτογραφίες στο νησί τις έκανα το 1981, όταν το επισκέφθηκα για πρώτη φορά. Η λαχτάρα όμως της ξεκούρασης και της απόλαυσης της θάλασσας, περιόρισαν τις φωτογραφίσεις. Εκείνη την εποχή εξάλλου, με τραβούσαν τα τοπία και αυτό που σήμερα λέμε τουριστική φωτογραφία. Οι φωτογραφίες αυτές ήταν μονόχρωμες και μπροστά στις σύγχρονες έγχρωμες και επεξεργασμένες απέχουν πολύ από τον στόχο, που είναι η προσέλκυση επισκεπτών. Διάλεξα, από τις φωτογραφίες του τότε και από τις πρόσφατες, φωτογραφίες με ανθρώπινο στοιχείο. Ανθρώπους στη δουλειά τους, στην ανάπαυση τους, στα καφενεία, στους δρόμους κ.λ.π. Αυτούς δηλαδή που ο μόχθος της ζωής είναι χαραγμένος στα πρόσωπα τους.

Η κ. Γκόλφω δουλεύει στον αργαλειό στο χωριό Βασιλική της Λευκάδας, 1981. Φώτο Φώτης Καζάζης.

Στα χωριά της Λευκάδας άκουσα πολλές ιστορίες, κυρίως από την εποχή του εμφυλίου, από μεγάλους ανθρώπους, που σαφώς η ένταση εκείνης της εποχής χάραξε την μνήμη τους. Δύο από τις πέντε γυναίκες στο χωριό Άλατρο έμεναν όλη μέρα μαζί και χώριζαν για ύπνο. Είχαν και οι δύο ξεχάσει ότι κάποτε αγωνίζονταν σε διαφορετικά στρατόπεδα. Ήταν μια καταπληκτική συνύπαρξη, που παρόλο που έχουν σήμερα διαφορές, δεν είναι ικανές να χαλάσουν μια φιλία που κρατάει χρόνια.

Ηλικιωμένη Λευκαδίτισσα από το Κατοχώρι ποζάρει στον φακό του Φώτη Καζάζη καθώς κεντάει, 1981.

Η Λευκάδα του σήμερα είναι πολύ διαφορετική από εκείνη, της εποχής που ο Κώστας Μπαλάφας, ο Σπύρος Μελετζής και άλλοι φωτογράφοι αποτύπωσαν. Προσπάθησα ωστόσο να βρω μερικές ομοιότητες στα μικρά χωριά, που το χειμώνα οι ελάχιστοι κάτοικοι πέφτουν σε χειμερία νάρκη στα σπίτια τους και ζωντανεύουν τα καλοκαίρια.

Οι άνθρωποι της Λευκάδας έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Δε βιάζονται. Δεν έχουν τη νευρικότητα των Κερκυραίων ή τη φουρτούνα Ζακυνθινών. Σχολιάζουν και αναλύουν τα πάντα, αλλά τηρούν τις παραδόσεις, στο μέτρο του σήμερα. Δεν ανοίγονται, δηλαδή είναι εσωστρεφείς. Είναι όμως προοδευτικοί και δημιουργικοί, εντός και εκτός Λευκάδας, με πολλούς επιφανείς ανθρώπους στο χώρο των επιστημών, των γραμμάτων και των τεχνών. Έχουν τάση στα καλλιτεχνικά με πολλούς πολιτιστικούς συλλόγους, που παράγουν σπουδαίο έργο.

Κάθε χρόνο γίνεται στη πόλη της Λευκάδας το περίφημο Φεστιβάλ Φολκλορικής μουσικής και χορού Λευκάδος, με συμμετοχή πολλών κρατών από όλο τον κόσμο. Αυτό το γεγονός, που εφέτος παρακολούθησα για πρώτη φορά, ήταν τόσο εντυπωσιακό, ώστε αφιερώνω αρκετές σελίδες στο λεύκωμα αυτό.

Το καλοκαίρι στη Λευκάδα δεν πλήττεις. Πάντα έχεις κάτι αξιόλογο να δεις, να ακούσεις ή να κάνεις. Μία από τις πολλές παραδοσιακές εκδηλώσεις είναι η γιορτή της φακής, που γίνεται στο οροπέδιο της Εγκλουβής, στον Άγιο Δονάτο. Εδώ μαγειρεύουν φακές της πρόσφατης συγκομιδής και τις προσφέρουν στους επισκέπτες, που συρρέουν από όλη την Λευκάδα και όχι μόνο. Η διανομή γίνεται μετά τον εσπερινό στην εκκλησία του Αγίου Δονάτου, που γιορτάζει τη μέρα αυτή. Ακολουθούν μουσικές και χοροί μέχρι αργά το βράδυ.

Οι φακές Εγκλουβής είναι εξαιρετικής ποιότητας. Τόσο που τα καλύτερα εστιατόρια έχουν σα σπέσιαλ φαγητό "Φακές Εγκλουβής". Έτσι δικαιολογείται η τιμής της που ξεπερνάει το μοσχαράκι γάλακτος. Μέσα από τις φωτογραφίες θα φανεί και ο μόχθος των καλλιεργητών, που ίσως δικαιολογεί και την τιμή της.

Αφού επέτρεψε στον καλλιτέχνη (Φώτη Καζάζη) να την φωτογραφήσει, τον τράταρε καφέ και νερό στο φτωχικό της στο Κατοχώρι Λευκάδας η ηλικιωμένη γυναίκα, 1981

Ο τρύγος και το μάζεμα της ελιάς είναι ένα θέμα κοινό για όλη την Ελλάδα γι' αυτό δεν παρουσιάζω τέτοια θέματα. Εκείνο που δεν είναι κοινό, είναι το βαθύ κόκκινο κρασί που βγαίνει στο νησί και λέγεται βέρτζαμο. Αυτό το κρασί το πούλαγαν τα παλιά χρόνια στην Ιταλία για συστατικό μυρωδιάς και χρώματος. Υπάρχουν παλιές φωτογραφίες που φαίνονται τα καΐκια να φορτώνουν βαρέλια στον Άγιο Νικήτα. Σήμερα η Λευκάδα έχει τα δικά της οινοποιεία, που δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τα πιο σύγχρονα της Ευρώπης, και τα οποία παράγουν και εμφιαλώνουν υπέροχα κρασιά.

Η επιλογή των θεμάτων στο λεύκωμα αυτό δηλώνει ουσιαστικά και αβίαστα ότι είμαι ακούραστος διαβάτης των τοπίων της ζωής και της ανθρώπινης έκφρασης. Είναι συνυφασμένο μέσα μου ότι η φωτογραφία ως έκφραση είναι μια ακόμη "πέτρα" που πατάμε στέρεα, για να περάσουμε στην αντίπερα όχθη ευχαριστημένοι.

Έχω κρατήσει άπειρες εικόνες μέσα μου από τη Λευκάδα. Εκείνο όμως που με συγκινεί ιδιαίτερα, καθώς και τους πιο πολλούς επισκέπτες, είναι τα δειλινά στο Ιόνιο. Τα δειλινά που πάντα αρέσουν γιατί είναι το εξωραϊσμένο τέλος της ημέρας, ίσως και της ζωής μας.

ΦΩΤΗΣ ΚΑΖΑΖΗΣ