Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ ΚΟΣΜΑΤΟΥ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

Πέρασαν  χρόνια από τότε που έφυγε από τη ζωή η Ευτυχία Κοσμάτου, μας αποχαιρέτησε στα σαράντα της χρόνια χωρίς εμείς να μπορέσουμε να την κρατήσουμε κοντά μας. Η βιασύνη της να φύγει μας τρόμαξε τότε. Η αδυναμία της να την προφυλάξουμε μας κατέβαλε. Διατηρούμε βέβαια εμείς οι δικοί της άνθρωποι την θύμηση της και θα θυμούνται οι συνάδελφοι της τις γόνιμες μέρες της συνεργασίας της. Αλλά, η αναχώρηση ενός ανθρώπου δυναμικού , με όρεξη για ζωή και προσφορά σίγουρα κάνει μεγαλύτερη τον πόνο.

Η Ευτυχία Κοσμάτου, Δρ Ιστορίας του Πανεπιστημίου Paris I – Pantheon – Sorbonne, υπήρξε αξιόλογη επιστήμονας με ήθος και συνέπεια. Με σοβαρότατες ικανότητες στην έρευνα και την επιστήμη, προώθησε ουσιαστικά ζητήματα ,με τα οποία καταπιάστηκε.

Μετά της πτυχιακές της σπουδές (πτυχίο Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Αθήνας) με γερή υποδομή στις ξένες γλώσσες (Γαλλικά, Αγγλικά, Ιταλικά) πήγε στο Παρίσι για τα μεταπτυχιακά της ως υποψήφιος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών.

Εκεί πραγματοποίησε τις εξής μεταπτυχιακές σπουδές που βασίστηκαν σε έρευνες της σε αρχεία και βιβλιοθήκες της Ελλάδας και της Γαλλίας:

1.Μεταπτυχιακό δίπλωμα στην ιστορία και τον πολιτισμό του Βυζαντινού και Μεταβυζαντινού κόσμου Πανεπιστήμιου Paris I – Panteon – Sorbonne, (1191).

2.Μεταπτυχιακό δίπλωμα στη δημοσιογραφία και στης κοινωνικές επιστήμες της Ecole des Hautew Etudes en Sciences Sociales – Paris (1992).

3. Διδακτορικό δίπλωμα στη ιστορία (ειδίκευση στην ιστορική δημοσιογραφία) του πανεπιστημίου Paris I – Panteon – Sorbonne,(2000)

Μετά τη λήψη του διδακτορικού της η Ευτυχία Κοσμάτου πήρε πτυχίο παιδαγωγικών σπουδών της Παιδαγωγικής Τεχνικής Σχολής – ΣΕΛΕΤΕ, ενώ παρακολούθησε στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο τη θεματική ενότητα <<Ανοιχτή εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση>>. Δίδαξε από το 2001 – 2004 κατά περιόδους στο πανεπιστήμιο Κρήτης (Ευρωπαϊκή και Ελληνική Οικονομική Ιστορία στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών) , αλλά είχε και την εμπειρία της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όπου δίδαξε οικονομικά μαθήματα.

Παράλληλα συνέχισε την ενασχόληση της με την έρευνα και στον επιστημονικό τομέα με ανακοινώσεις της σε επιστημονικά συνεδρία και δημοσιεύοντας μελέτες της σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά, με θέματα κυρίως επιστημονικά.

Αναφέρουμε για τις ανακοινώσεις στα Συνέδρια:

1.Το μέγεθος των Επτανησιακών νοικοκυριών στις αναγραφές του 18ου και 19ου αιώνα στη συνάντηση: Τοπική Ιστορία και ζητήματα ιστοριογραφίας ,Λευκάδα 18-20 Σεπτ. 1997 – δημοσιεύτηκε στην περιοδική έκδοση της Ιόνιων Εταιρίας Ιστορικών Μελετών Περί Ιστορίας τεύχος 4,σελ.65-98.

2.L ELITE IONIENNE: << Cadre institutionnel et strategiers Familialer 18e 19e siecles>> στο 18ο συνέδριο της γενεαλογικής Εραλδικής Ακαδημίας της Ρουμανίας Ιάσιο 7-10 Μαΐου 1998.

3.<<Οι δημοσιογραφικές εξελίξεις στα Επτάνησα (1870-1907)>>, στο συνέδριο: Η ζωή και το έργο του Ιωάννη Α. Βαλαωρίτη, που διοργανώθηκε από το πανεπιστήμιο του Πειραιά και την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λευκάδας, Λευκάδα 12-15 Οκτ. 2000.

4.<<Η τύχη των Βενετικών Ηπειρωτικών Κτήσεων>> στη Διημερίδα Επτάνησος Πολιτεία (1800-1807): Τα μείζονα ιστορικά ζητήματα που διοργανώθηκε από το ΓΑΚ – Αρχείο Νομού Κέρκυρας , την Αναγνωστική Εταιρία Κέρκυρας 18-19 Νοε. 2000 δημοσιεύτηκε στα πρακτικά της διημερίδας.

5.<<Πληθυσμιακά μεγέθη και γεωγραφική κινητικότητα στα Επτάνησα (18ος – 19ος αιώνας )>>στο Ζ΄Πανιόνιο Συνέδριο, Λευκάδα, 26-30 Μαΐου 2002 – δημοσιεύθηκε στα πρακτικά του συνεδρίου.

6.<<Από την πολιτειογραφία στην ιστορική δημοσιογραφία>>, στο Δ Διεθνές Συνέδριο Ιστορίας με θέμα <<Ιστοριογραφία της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδος>> (1833-2002), Αθήνα 29 Οκτ. – 3 Νοε.2002 -δημοσιεύτηκε στα πρακτικά του συνεδρίου.

Αξίζει πριν κλείσουμε αυτή μας την σύντομη μας αναφορά στην επιστημονική παρουσία και συμβουλή της Ευτυχίας Κοσμάτου να αναφέρουμε σύντομα το περιεχόμενο της δημοσιευμένης στα Γαλλικά διδακτορικής διατριβής (1) και των δύο ανέκδοτων μεταπτυχιακών εργασιών της (2-3).

1.La populationdan daw Iles Ioniennes 18o 19o siecle (ο πληθυσμός των Επτανήσων 18ος 19ος αιώνας)2000, 3 τόμοι 824 σελίδες. Επικεντρώνεται στη δημοσιογραφική πορεία και εξέλιξη των Ιονίων Νήσων από τον τελευταίο αιώνα της Βενετοκρατίας μέχρι το 1907 σε μια περίοδο με αξιοπρόσεχτες μεταβολές στο μέγεθος και στην δομή του πληθυσμού ως πηγές χρησιμοποιήθηκαν οι βενετών προβλεπτών οι αναγραφές των Βενετών των Βρετανών και οι Εθνικές στατιστικές τις περιόδου 1864 – 1907.

Τάζονται και αναλύονται τα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού αλλά και δημογραφικά φαινόμενα όπως η γενικότητα, η θνησιμότητα, η γαμηλιότητα κ.α. παρουσιάζονται και κρίνονται εποικιστικές πολιτικές της βενετικής και βρετανική διοίκησης, η εξέλιξη στη διασπορά των οικισμών τα μεγέθη των αστικών και αγροτικών πληθυσμών κ.λ.π

Από τη μελέτη των παραπάνω ζητημάτων προέκυψαν τα εξής συμπεράσματα. Ο πληθυσμός των περισσοτέρων νησιών παρέμεινε στάσιμος στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα κάθε διάρκεια του πρώτου μισού 19ου αιώνα αυξήθηκε χάρη στη μεταναστευτική πολιτική της Βρετανικής Προστασίας και την πολιτική συγκυρία της εποχής, που ευνόησε μετακινήσεις από τον Ελλαδικό χώρο και τη Μ.Ασία προς το Ιόνιο. Στα τέλη του 19ου αιώνα η αυξητική πληθυσμιακή πορεία ανακόπηκε για να φτάσουμε σε μηδενική πληθυσμιακή μεταβολή στη δεκαετία 1896-1907.

2. Lew Lois municipals de Cephalonie sous la domination venitienne (16e 18e siècle) (οι εγχώριοι νόμοι της Κεφαλονιάς κατά την διάρκεια της Ενετοκρατίας 16ος – 18ος αιώνας)1991, 140 σελίδες. Παράλληλα με την παρουσίαση και την μελέτη του νομοθετικού υλικού της Βενετοκρατίας (1500-1797) που αφορά την Κεφαλονιά – υλικού ανέκδοτου στην πλεοψηφία του γίνεται και αντιπαραβολή με δημοσιευμένες ήδη συλλογές νόμων εκείνης της εποχής. Εξετάζονται επίσης τα στάδια εξέλιξης των πολιτικών, κοινονικών και οικονομικών δεσμών του νησιού μέσα από το πρίσμα των καταγραφών διοικητικού περιεχομένου.

3.Trajectoires collectiveς et-individuelles de la noblesse Ionienne (18eme -19eme siecle).(Συλλογικές και ατομικές πορείες επτανησιακής ευγένειας 18ος – 19ος αιώνας),1993,98 σελίδες.

Μέσα από την περιγραφή των συμπεριφορών δεκατεσσάρων οικογενειών της Κέρκυρας, της Κεφαλονιάς και της Ζακύνθου εξετάζονται η πολιτική και η τακτική αυτών των ομάδων σχετικά με την επαγγελματική τους πορεία, η ανάδειξη και η διαδοχή των μελών τους στα δημόσια αξιώματα, οι στρατηγικές ενδόγαμες και οι διαδοχικές στην πατρική κληρονομία.

Αναμφισβήτητα κρίνεται σοβαρή η συμβολή της Ευτυχίας Κοσμάτου στην ιστορική δημογραφία, καθώς ανέδειξε διευκρίνισε και προώθησε ζητήματα του επτανησιακού χώρου, άφησε γερή παρακαταθήκη, η αξιοποίηση της οποίας από τους σημερινούς και αυριανούς ιστορικούς και μελετητές θα είναι, μεταξύ των άλλων, και φόρος τιμής στην προσφορά και τη μνήμη της.

ΠΕΤΡΟΣ ΠΕΤΡΑΤΟΣ

Εκπαιδευτικός