Η ΠΕΖΟΓΡΑΦΟΣ ΕΥΑ ΒΛΑΜΗ-ΛΕΚΑΤΣΑ (1914-1974)

Η Εύα Βλάμη είναι μιά ρωμαλέα πεζογραφική δύναμη της νεώτερης γυναικείας λογοτεχνίας, γράφει ό Μιχ. Περάνθης. Γεννήθηκε στον Πειραιά τo 1915 από γονείς γέννημα και θρέμμα Γαλαξιδιώτες, κι αγάπησε το Γαλαξίδι όπως οι γονείς και οι παππούδες της.

Σπούδασε μουσική (πιάνο) κι εμφανίστηκε στα γράμματα για πρώτη φορά το 1947 με το βιβλίο «Γαλαξίδι», που από την πρώτη στιγμή την καθιέρωσε σαν δόκιμο συγγραφέα. Το περιεχόμενο, το ύφος, η γλώσσα κι ο λυρισμός του βιβλίου-χρονικού, ξάφνιασαν όλους τους λογοτεχνικούς κύκλους.

Στο «Γαλαξίδι» η Βλάμη ξαναζωντανεύει με ονειρικό τρόπο μια – χαμένη ήδη – θαλασσινή πολιτεία, που τ’ όνομά της είναι γνωστό στα πέρατα του κόσμου. Μέσα στο χρονικό της «πολιτείας», που αρχίζει από τον πρώτο οικισμό της ως την σημερινή παρακμή της, μας δίνει μιαν αφήγηση ειδυλλιακή της ιστορίας του τόπου, με τις χαρές, τις λύπες, τους ενθουσιασμούς των απλών ανθρώπων, που είχαν για κλινάρι τους τη θάλασσα και για μαξιλάρι το κύμα της.

«Νανουριστά, ήρεμα, γράφει ο Μιχ. Περάνθης, με φωνή παλλόμενη από νοσταλγία και με θέρμη που σου μεταγγίζεται ολόκληρη, σε βάζει στον κόσμο ενός μύθου και σε μιαν ατμόσφαιρα υποβολής – μιαν ατμόσφαιρα καρτερίας, αντρειοσύνης και αρχοντιάς – από το τζάκι της καπετάνισσας ως τη θύελα του Εύξεινου Πόντου, από την ανάμνηση ως την πραγματικότητα, από την ευφροσύνη του ειδυλλίου ως την τραγικότητα του θανάτου».

Και στο δεύτερο βιβλίο της, «Ο Σκελετόβράχος», (Α’ έκδοση 1950, Γ 1963), που είναι από τα καλύτερα της ναυτικής μας φιλολογίας, δυό πελώριες δυνάμεις έρχονται σε σύγκρουση: Τα πανιά και ο ατμός. «”Έκλεινε ο αιώνας του χεριού κι άνοιγεν ο αιώνας της μηχανής». Σε μια ρωμαλέα σύλληψη, με άφθαστη περιγραφική δύναμη, μιλώντας με τη γλώσσα των Θαλασσινών προγόνων της, την ορολογία τους, ανακατεύοντας ρουμελιώτικους ιδιωματισμούς, μας δίνει όλη την αγωνία των ανθρώπων, που από άκριτο εγωισμό, άδολη παλικαριά και ξεχωριστή ευγένεια συναισθηματικών λόγων, πάλεψαν απέλπιδα για μια ξεπερασμένη παράδοση, ενάντια στην πρόοδο, και πέσανε ηρωικά, μα άδοξα.

Στα δύο άλλα έργα της: «Όνειρα της Aγγέλικας» (1958), και στον «Αργαλειό του φεγγαριού» (1963), παρουσιάζεται διαφορετική. Κεντώντας με το στιβαρό δημοτικό λόγο πάνω σε αλληγορίες και συμβολισμούς, ξαναζωντανεύει παλιές παραδόσεις και θρύλους, που εξακολουθούν να μας συγκινούν με τη δραματικότητα της πλοκής τους.

Τιμήθηκε το 1950 για το έργο της με το βραβείο των «Δώδεκα».

Πέθανε το 1974, ένα χρόνο ύστερα από το θάνατο του συζύγου της, του σπουδαίου πνευματικού άνθρώπου και ιστοριοδίφη Παναγή Γ. Λεκατσά.

Πεζογραφήματα

Γαλαξίδι Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1947)

Ο Σκελετόβραχος Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1950)

Ονειρα της Αγγέλικας Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1958)

Στον αργαλειό του Φεγγαριού Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1963)

Νεράιδες του βυθού – Παιδικό Εκδόσεις Καστανιώτη (1990)

Μεταφράσεις

Hinderks - Kutscher, Rotraut, Μότσαρτ, Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2006)  

Βιβλιογραφία

Γιαλουράκης Μανώλης, «Βλάμη Εύα», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

Μερακλής Μ.Γ., Η σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία (1945-1970), 1971

Πηγές πληροφοριών:

Θ.Ροδάνθης, Μαλλιάρης Παιδεία, Υδρία, Δομή και Πάπυρος Larousse Britannica