ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΙΟΝΙΟΥ

Στις τρεις δημοσιευόμενες εδώ φωτογραφίες, πιθανώς του 1965 ή του 1966, φαίνεται το ιστορικό ερείπιο του μοναστηριού του Άη Νικόλα στη Μαυρουνά, στην ομώνυμη παραλία και ομώνυμο ακρωτήριο του Κιονιού της Ιθάκης και το –αν μπορεί να το πει έτσι κανείς– «καθολικό», δηλαδή ο ιερός ναός του (το στεγασμένο κτίσμα), το μοναδικό που σώζεται ώς σήμερα, σαφώς ανακαινισμένο, βέβαια. Μαρτυρίες γραπτές για την ύπαρξη των κτισμάτων του μοναστηριού υπάρχουν από το 1773.

Το ερείπιο αυτό (καταπονημένο από διαδοχικούς ανά τους αιώνες σεισμούς, αλλά αποτελειωμένο πιθανώς από τον μεγάλο του 1953) κατεδαφίστηκε, κονιορτοποιήθηκε και ποντίστηκε στη θάλασσα από το μεγαλόπνοο σχέδιο της «Επταετίας» (1967-1973), να δημιουργήσει στη θέση εκείνη σταθμό «ηλιακής αφαλάτωσης», κάτι που πραγματοποιήθηκε, για να λειτουργήσει μόλις… δύο ημέρες και κατόπιν να καταστραφεί από κακό σχεδιασμό και υλοποίηση «στο πόδι». Σήμερα η φύση έχει αναλάβει να κατακλύσει το ακαλαίσθητο μπετόν αρμέ, με πουρνάρια, μάζες και άλλα «ενοσίφυλλα» της θιακιάς χλωρίδας.

Οι Α/Μ αυτές λήψεις, από τον πατέρα μου, ίσως είναι από τις τελευταίες εικόνες του ερειπίου του μοναστηριού, καθώς και ο τουρισμός σπάνιζε τα χρόνια εκείνα –και οι χώροι δεν πολυφωτογραφίζονταν– μάλλον, δε, το μέρος θεωρούνταν πιθανότερα ως «ερείπιο» και όχι ως ιστορικός χώρος. Τις καταθέτω ως τεκμήριο στην έρευνα που πιστεύω ότι πρέπει να γίνει για τη μεσαιωνική, νεότερη και σύγχρονη Ιθάκη (από το 1400-1600 και ώς σήμερα) καθώς πιστεύω, ότι σ’ αυτή την ιστορική περίοδο υπάρχει όλο το υλικό (δημοσιευμένο και αρχαιολογικό) που θα μας φτάσει με σιγουριά και ισχυρά επιχειρήματα ώς πίσω πίσω στον βασιλιά Οδυσσέα.

Μπορεί κανείς να διαβάσει και την εξαιρετική περιγραφή και την ιστορική «θέση» για τον χώρο στο –δυσεύρετο πια– βιβλίο του Π. Γ. Καλλίνικου: «Επτανησιακά (κατά το πλείστο Ιθακησιακά) Σύμμεικτα», Εκδόσεις Δόμος, 1988, σσ. 290-306.

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΑΣΣΟΣ