ΡΙΤΑ ΤΣΙΝΤΙΛΗ-ΒΛΗΣΜΑ: «ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΦΩΤΟΥ ΓΙΟΦΥΛΛΗ»

ΡΙΤΑ ΤΣΙΝΤΙΛΗ-ΒΛΗΣΜΑ: «Τα γράμματα του Φώτου Γιοφύλλη», Εκδόσεις Καρούσος, Αθήνα 2014, σελ. 178. Με το δημοσιογράφο, ποιητή και πεζογράφο Φώτο Γιοφύλλη η Ρίτα Τσιντίλη-Βλησμά για χρόνια είχε μια τακτική και πυκνή αλληλογραφία, αυτή γινόταν για την απαραίτητη συνεννόηση σε κοινά τους ενδιαφέροντα και αυτή μέχρι να τοποθετηθεί στο σπίτι της, που κατοικούσε στο Πειραιά  τηλέφωνο. Μόλις έγινε η εγκατάσταση του τηλεφώνου «κόπηκε» και η αλληλογραφία. Τα γράμματα που της έχουν μείνει από την γνωριμίας της με το Γιοφύλλη και που περνά από μέσα τους πραγματικά μια ολόκληρη εποχή, από τις τόσες αναφορές σε πρόσωπα, πράγματα, αναμνήσεις, γεγονότα, τα μετέφερε σε ένα βιβλίο με το τίτλο «Τα γράμματα του Φώτου Γιοφύλλη». 

Στα περισσότερα απ’ τα γράμματά του, ο Γιοφύλλης, αγωνιά για την έκδοση του Αριστοφάνη του, όπως έλεγε τη μετάφραση που είχε κάνει στον Αριστοφάνη. Μα, τα χρόνια περνούσαν, συζητήσεις επί συζητήσεων με εκδότες, τελικά τίποτε δεν έγινε. Η αγωνία του, πάντως, παρουσιάζεται ατόφια, ολοζώντανη μέσα στα γράμματα – τι θα γινόταν με την έκδοση – στα τελευταία τον απασχολούσε παράλληλα η έκδοση μιας δημοσιογραφικής μελέτης του «Η εποχή του Βενιζέλου», η οποία ούτε κι αυτή εκδόθηκε. Το ίδιο ανέκδοτοι έμειναν κι οι «Νεκρικοί διάλογοι» του Λουκιανού, οι μεταφράσεις, δηλαδή. Ένα πακέτο με 92 γράμματα απ’ το Γιοφύλλη που μέσα από εκεί μεταφέρονται ακόμη και η αδιαθεσίες του ζευγαριού.

Εκτός από μπιλιέτα, κάρτες και κάποια γράμματα της συντρόφου του Ναυσικάς Γεωργιάδη-Μουσούρη, αγαπητή φίλη και καλή πεζογράφος και ζωγράφος.

Παρουσιάζουμε εδώ το πρώτο γράμμα που της έστειλε ο Γιοφύλλης όταν έλαβε την ποιητική της συλλογή «Φλόγες στο Ιόνιο» στις 28 Φεβρουαρίου το 1969.

Κυρία Ρίτα,

Εγκάρδια σας ευχαριστώ που είχατε την ευγενική καλοσύνη να μου στείλετε τη μικρή ποιητική σας συλλογή «Φλόγες στο Ιόνιο». Ανάμεσα στο πλήθος των βιβλίων που λαβαίνω, το δικό σας ήταν ένα ξάφνιασμα, ένα ρόδινο φως! Δεν θυμούμαι να ’χω ξαναδιαβάσει στίχους σας. Ωστόσο η εργασία σας δείχνει μιαν ωριμότητα. Ο φωτεινός και πολύχρωμος λυρισμός σας, που ξεχύνεται μέσα στους τεχνικούς στίχους σας, μέσα στα σκήτη σας, μέσα στα ελληνικά δεκαπεντασύλλαβα, μέσα στις φόρμες της λυρικής μας παράδοσης, δείχνει έναν ποιητή με φλέβα. Ζεστός και ωραίος, γιομάτος φως και αγάπη ο λυρισμός σας ξεχύνεται…….. Αν είναι αυτά τα πρώτα ποιήματα που δημοσιεύετε, είναι μια εξαίρετη αρχή. Μαζί με τις ευχαριστίες μου, έχετε και τα ζωηρά μου συγχαρητήρια. Στην αφιέρωσή μου με χαιρετάτε ως Θιακό. Μα είμαι δυστυχώς πολύ λίγος Θιακός. Έχω γεννηθεί στην Κέρκυρα, από γονείς Θιακούς και σε αραιές εποχές έχω ζήσει λίγο στο Θιάκι. Μα έχω κάμει γλωσσικές εργασίες σχετικές με το νησί μας.

Με την εκτίμησή μου.

Σπ. Μουσούρης (Φώτος Γιοφύλλης).

Ένα άλλο, επίσης, γράμμα που παρουσιάζεται στην εκδοση ήταν εκείνο που της έστειλε όταν ο Φώτης Κονιδάρης - ο διευθυντής του περιοδικού ΙΟΝΙΟΣ ΗΧΩ - του μήνυσε ότι είχα γράψει μια μελέτη για το Οδυσσειακό Άστυ, την οποία τόσο ο Κονιδάρης όσο και ο Γιοφύλλης τη βρήκαν άρτια. Γράφει:

26.11.1969

Φίλη Κυρία Βλησμά-Τσιντίλη, έχουμε πολύν καιρό να επικοινωνήσουμε, αλλά πιστεύω πως δεν μ’ έχετε ξεχάσει. Ελείπαμε από την Αθήνα από τον Ιούνιον έως τα τέλη Οκτωβρίου. Πρώτα πήγαμε στην Κέρκυρα για δυο βδομάδες και κατόπιν στη Ραφήνα, όπου εμείναμε 4 μήνες. Εκεί εργάζομαι άνετα, χωρίς καθόλου ζέστη και η γυναίκα μου κάνει θαλάσσια μπάνια. Συνεχίζω την μεγάλη μου εργασία στα έργα του Αριστοφάνη, καθώς κι ένα δημοσιογραφικό έργο για την εποχή του Ελευθερίου Βενιζέλου. Όλα αυτά ελπίζω να εκδοθούν αργότερα. Σήμερα λοιπόν σας γράφω γιατί αισθάνομαι την ανάγκη και την υποχρέωση να σας συγχαρώ. Προ δέκα περίπου ημερών ο κοινός φίλος Φώτης Κονιδάρης μου ανήγγειλεν ότι θα δημοσιεύσει στην «Ιόνιον Ηχώ» μια εξαίρετη μελέτη σας για την Ομηρική Ιθάκη. Και σήμερα έλαβα το σχετικό φυλλάδιο. Εδιάβασα τη μελέτη σας. Αρχίζετε με αφορμή την διατήρηση στη Βόρεια Ιθάκη του μικρού μουσείου. Σωστό το αίτημα. Μα πιο σπουδαία είναι η εργασία σας για την τοποθεσία που ήταν το Ομηρικό Άστυ. Βλέπω πως έχετε ανασκάψει όλη τη σχετική βιβλιογραφία και φτάνετε σε ασφαλή συμπεράσματα. Αληθινά η μελέτη σας είναι εξαίρετη. Άψογη. Δείχνει πως δεν έχετε μονάχα ποιητική φλέβα. Μα μπορείτε να γράφετε και βαριές μελέτες μ’ επιστημονική επιμέλεια. Σας συγχαίρω λοιπόν θερμά κι εύχομαι κάθε πρόοδο. Εδιάβασα και το ποίημα σας «Το παραμύθι». Τεχνικό, λυρικό, συγκινητικό. Έχετε χαιρετισμούς και από την γυναίκα μου.

Με εκτίμηση και φιλία

Σπ. Μουσούρης (Φώτος Γιοφύλλης).

Κι ένα ακόμη, απ’ τα τελευταία του γράμματα, το χέρι του δεν ήταν πια σταθερό, τα γραφόμενα «έφευγαν» λοξά στην κόλλα του χαρτιού, άλλωστε δεν έβλεπε πια και καλά η ηλικία είχε προχωρήσει. Κρατούσε όμως μια παιδικότητα στο χαρακτήρα, που τον έκανε να χαίρεται ακόμη και που τον είχε παρουσιάσει η τηλεόραση κι ήθελε να μεταδώσει τη χαρά του στους φίλους, ας δούμε τι γράφει:

12 Ιουνίου 1975

Καλή μας φίλη κυρία Ρίτα,

Έλαβα τα γράμμα σας της 8 του μηνός. Χαίρω που ευχαριστηθήκατε από το γιορτασμό των γενεθλίων μου, που διοργάνωσεν η Ναυσικά. Κι εγώ ιδιαίτερα χαίρω που έχω μερικούς καλούς φίλους. Χτες το βράδυ είδαμε και την εκπομπή για μένα στην τηλεόραση. Την είδατε εσείς; Σας περιμένουμε κανένα απόγιομα. Σας ευχαριστώ που γράψατε για μένα στις δυο εφημερίδες. Και σας παρακαλώ να ’χω αντίτυπα, όταν μπουν όσα γράψατε. Από τη Ναυσικά έχετε χαιρετισμούς. Στον αγαπητό Δημήτρη τα δέοντα.

Σπ. Μουσούρης (Φώτος Γιοφύλλης).

Ο Φώτος Γιοφύλλης έφυγε απ’ τη ζωή στις 14 Δεκέμβρη του ’81, πλήρης ημερών, καθώς λέμε.

Τ.Κ