Τα τρία τελευταία χρόνια προσπάθησα μαζί με τους μαθητές μου να προσεγγίσουμε την Οδύσσεια με διαφορετικούς τρόπους, πάντα όμως με αυτή τη διάθεση για παιχνίδι, που έχουν τα παιδιά του Γυμνασίου, που με λύπη μου έβλεπα να την αφήνουν έξω από την πόρτα των φιλολογικών μαθημάτων. Αποφάσισα να αφήσω ανοιχτή αυτή την πόρτα και να εκμεταλλευτώ τη δυναμική του παιχνιδιού προς όφελος της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Από το παιχνίδι μας με την Οδύσσεια τα τρία τελευταία χρόνια στο 2 Γυμνάσιο Λαγκαδά και στο 3 Γυμνάσιο Τούμπας Θεσσαλονίκης προέκυψαν οι εξής εργασίες:
1. Η οπτικοποίηση της Οδύσσειας
2. Το φωτορομάντσο της Οδύσσειας
3. Η διασκευή του προοιμίου και της «ραψωδίας α» σε ραπ τραγούδι
4. Η δραματοποίηση της «ραψωδίας α»
5. Η Οδύσσεια σε κινούμενα σχέδια
1. Η οπτικοποίηση της Οδύσσειας
Η ιδέα της οπτικοποίησης της Οδύσσειας προέκυψε στην τάξη κατά την ανακεφαλαίωσή της, το σχολικό έτος 2006 – 2007, στο 2 Γυμνάσιο Λαγκαδά. Οι μαθητές είχαν δει στο μάθημα των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας την οπτικοποίηση που έκανα στο ποίημα του Ελύτη «Όλα τα πήρε το καλοκαίρι» και σκέφτηκαν να εικονογραφήσουμε με τον ίδιο τρόπο τα κομβικά σημεία της Οδύσσειας.
http://www.youtube.com/watch?v=K8uIlD-gkx8
Η πρόταση αυτή μου άρεσε πολύ, επειδή μας έδινε τη δυνατότητα να ανατρέξουμε την υπόθεση του έπους με έναν διαφορετικό και πιο διασκεδαστικό τρόπο από την τυπική επανάληψη.
Κατά την ώρα του μαθήματος επισημάναμε τα κύρια σημεία της υπόθεσης και μετά από συζήτηση καταλήξαμε ότι το πρώτο κολάζ μας θα έχει θέμα το όνειρο της Ναυσικάς και θα απεικονίζει τη Ναυσικά να κοιμάται, την Αθηνά, το όνειρο, δηλαδή μια άμαξα φορτωμένη με τα προικιά να οδεύει προς το ποτάμι, και την πανσέληνο. Στη συνέχεια τους έδειξα στον υπολογιστή του σχολείου πώς να αναζητούν εικόνες, έργα ζωγραφικής και φωτογραφίες στο διαδίκτυο χρησιμοποιώντας τις μηχανές αναζήτησης google και yahoo. Μπήκαμε στις ιστοσελίδες των μεγάλων μουσείων:
www.metmuseum.org
www.nationalgallery.org.uk
http://pintura.aut.org/
www.ibiblio.org/wm
www.louvre.fr
www.artcyclopedia.com
www.christusrex.org
και αναζητήσαμε έργα ζωγραφικής, γλυπτικής και φωτογραφίες, που θα μπορούσαμε να τα συνταιριάξουμε, για να δημιουργήσουμε το κολάζ μας. Αυτές τις εικόνες τις επεξεργαστήκαμε στον υπολογιστή του σχολείου, στο πρόγραμμα Adobe Fhotoshop και συνθέσαμε το πρώτο μας κολάζ, το όνειρο της Ναυσικάς, το εκτυπώσαμε και το αναρτήσαμε στην αίθουσά μας.
Δυστυχώς η εργασία δεν προχώρησε περισσότερο, επειδή το σχολείο δεν παρέχει την υλικοτεχνική υποδομή για τέτοιου είδους συνεργασίες (δεν είχαμε πρόσβαση στο εργαστήριο πληροφορικής, δεν μπορούσαμε να συναντηθούμε εκτός σχολικού ωραρίου, για να εργαστούμε ως ομάδα, επειδή τα περισσότερα παιδιά κατοικούσαν εκτός Λαγκαδά και υπήρχε πρόβλημα με τη συγκοινωνία κλπ), οπότε αποφάσισα να προχωρήσω μόνη μου στην οπτικοποίηση της Οδύσσειας, χρησιμοποιώντας φωτογραφίες, αγγειογραφίες καθώς και έργα των Caravaggio, J.A. Ingres, G. Klimt, J. David, Rubens, Botticelli κ.α. Τη δουλειά που προέκυψε τη χρησιμοποιούμε αρκετοί συνάδελφοι ως εποπτικό υλικό στις περιληπτικές αναδιηγήσεις και στην ανακεφαλαίωση της Οδύσσειας. Μπορείτε να τη δείτε στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση:
http://www.slideshare.net/katerina60/odysseia-292714
2. Το φωτορομάντσο της Οδύσσειας
Κατά την επόμενη σχολική χρονιά, 2007-2008, αποφασίσαμε να παίξουμε διαφορετικά με την Οδύσσεια και με το υλικό που είχαμε στα χέρια μας, δημιουργώντας το φωτορομάντσο της Οδύσσειας. Καθώς μελετούσαμε το κείμενο, δουλεύαμε ταυτόχρονα το σενάριο. Η διανομή των ρόλων έγινε από την τάξη, οι ίδιοι οι μαθητές υπέδειξαν τον κατάλληλο συμμαθητή τους για τον κάθε ρόλο και στη συνέχεια φωτογραφηθήκαμε σύμφωνα με τις υποδείξεις της σκηνοθέτριας με ιδιαίτερο κέφι και χαρά. Τις φωτογραφίες των μαθητών τις μοντάρισα στα κολάζ της οπτικοποίησης της Οδύσσειας με το πρόγραμμα Adope Photoshop κι έτσι προέκυψε η δική μας Οδύσσεια, το φωτορομάντσο της Οδύσσειας, στο οποίο πρωταγωνιστούν οι μαθητές του 2ου Γυμνασίου Λαγκαδά. Στη συνέχεια οι μαθητές ανέλαβαν την αναπαραγωγή του CD και τη διανομή του. Η δουλεία μας παρουσιάστηκε στο τέλος της σχολικής χρονιάς στα πλαίσια των πολιτιστικών εκδηλώσεων του σχολείου.
Μπορείτε να δείτε το φωτορομάντσο της Οδύσσειας στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση:
www.slideshare.net/katerina60/odysseia-photoromantso
3. Διασκευή του προοιμίου και της «ραψωδίας α»
σε ραπ τραγούδι
Το παιχνίδι με την Οδύσσεια συνεχίζεται και φέτος, σχολική χρονιά 2008 – 2009, στο 3ο Γυμνάσιο Τούμπας.
Δύο μαθητές του Α1, ο Ισμίνι Φάνης και ο Αθανασάκης Μιχάλης, όταν έμαθαν ότι το ραπ προέρχεται από τη λέξη ραψωδία και ότι οι αοιδοί τραγουδούσαν τα έπη και οι ραψωδοί τα απάγγελλαν με ρυθμό, διασκεύασαν το προοίμιο και τη «ραψωδία α» σε ραπ τραγούδι. Έγραψαν τους στίχους και στη συνέχεια ανaζήτησαν στο youtube ένα οργανικό κομμάτι ραπ, για να επενδύσουν μουσικά τους στίχους τους. Το παρουσίασαν μέσα στην αίθουσα και το χόρεψαν με τους συμμαθητές τους.
4. Δραματοποίηση της «ραψωδίας α»
Οι μαθητές του Α1 του 3ου Γυμνασίου Τούμπας, όταν είδαν το φωτορομάντσο της Οδύσσειας ενθουσιάστηκαν και θέλησαν να παίξουν κι αυτοί με την Οδύσσεια κι έτσι προχωρήσαμε στη δραματοποίηση της «ραψωδίας α». Δουλέψαμε ομαδικά το σενάριο, οι μαθητές αποφάσισαν μόνοι τους τη διανομή των ρόλων. Ο ρόλος του αοιδού δόθηκε στον μαθητή που έκανε τη ραπ διασκευή του προοιμίου. Συζητήσαμε για τα σκηνικά και τα κοστούμια. Συμφωνήσαμε ποιος θα φέρει τι από το σπίτι και χρησιμοποιήσαμε πολλά αντικείμενα του σχολείου. Τα σκηνικά τα έκαναν οι μαθητές με τη βοήθεια της καθηγήτριας των καλλιτεχνικών. Για το πρώτο σκηνικό ζωγράφισαν τον Όλυμπο ακολουθώντας την τεχνοτροπία των ερυθρόμορφων αγγείων και για το δεύτερο σκηνικό ζωγράφισαν την τοιχογραφία της άνοιξης. Η κατασκευή των σκηνικών και η δραματοποίηση της «ραψωδίας α» βιντεοσκοπήθηκε, τα βίντεο έγιναν στο πρόγραμμα windows movie maker και αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα του σχολείου.
http://www.youtube.com/watch?v=E3TQjoDF_Gk
5. Η Οδύσσεια σε κινούμενα σχέδια
Η ιδέα της απεικόνισης της Οδύσσειας σε κινούμενα σχέδια προέκυψε κατά την κατασκευή των σκηνικών της δραματοποίησης. Ο στόχος ήταν να δώσουμε τις περιπέτειες του Οδυσσέα και με χρονογραφική σειρά, αλλά και με την τεχνική του εγκιβωτισμού, που ακολουθεί η Οδύσσεια. Πιστεύω ότι η οπτικοποίηση βοηθά τους μαθητές να καταλάβουν την αφήγηση με χρονογραφική σειρά και την αφήγηση in maedia res. Έτσι συζητήσαμε το σενάριο και με τους δύο αφηγηματικούς τρόπους και αποφασίσαμε ότι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ των βασικών σκηνών, που θα αποδίδουν τις περιπέτειες του Οδυσσέα θα είναι το καράβι, όσο αυτό υπάρχει, ενώ για τις υπόλοιπες περιπέτειες μετά την καταστροφή του καραβιού, ο συνδετικός κρίκος θα είναι φυσικά ο Οδυσσέας. Στη συνέχεια ζωγραφίσαμε τις 17 βασικές σκηνές και αποφασίσαμε ποια μέρη θα κατασκευαστούν με πλαστελίνη και ποια θα αποδοθούν με ζωγραφική. Έπειτα ζωγραφίσαμε τα σκηνικά – ταμπλό για τη φωτογράφηση και σε συνεργασία με την καθηγήτρια των καλλιτεχνικών κατασκευάσαμε με πλαστελίνη τους ήρωες, στήσαμε τα ταμπλό και τα φωτογραφίσαμε. Για κάθε σκηνή τραβήξαμε 10 – 16 φωτογραφίες, για να αποδώσουμε την κίνηση, συνολικά περίπου 300 φωτογραφίες. Επιλέξαμε τα ηχητικά εφέ, επεξεργαστήκαμε το υλικό στο πρόγραμμα adope photoshop και στο windows movie maker και κάναμε την Οδύσσεια σε κινούμενα σχέδια σε δύο εκδοχές• η πρώτη εκδοχή είναι με αφήγηση σε χρονογραφική σειρά και η δεύτερη με την τεχνική του εγκιβωτισμού, όπου το αφηγηματικό παρόν της Οδύσσειας παρουσιάζεται έγχρωμο και το αφηγηματικό παρελθόν παρουσιάζεται θολό, μέσα από παλιά τηλεόραση. Τέλος αναρτήσαμε τα δύο βίντεο στην ιστοσελίδα του σχολείου και σκοπεύουμε να παρουσιάσουμε το σύνολο της δουλειάς μας στο τέλος της σχολικής χρονιάς στα πλαίσια των πολιτιστικών εκδηλώσεων του σχολείου.
Η Οδύσσεια σε αφήγηση με χρονογραφική σειρά
http://www.youtube.com/watch?v=sj-k0zxCj7Y
Η Οδύσσεια σε αφήγηση με εγκιβωτισμό
http://www.youtube.com/watch?v=tjbjFaqMLFQ
Αποτίμηση:
1. Οι μαθητές εμπεδώνουν καλύτερα την Οδύσσεια και τις αφηγηματικές τεχνικές του έπους. Ασχολούνται δημιουργικά με το κείμενο και εκφράζουν με το δικό τους τρόπο αυτά που εισπράττουν από την επαφή τους με την τέχνη του Ομήρου, αποδεικνύοντας ότι η εκπαιδευτική διαδικασία είναι και χαρά και παιχνίδι και δημιουργία.
2. Έρχονται σε επαφή με έργα τέχνης, γνωρίζουν δημιουργούς και τεχνοτροπίες. Μαθαίνουν να μην αντιμετωπίζουν παθητικά και αμήχανα την τέχνη, αλλά να τη χρησιμοποιούν δημιουργικά στο παιχνίδι τους.
3. Συνειδητοποιούν τις δυνατότητες που τους παρέχει η νέα τεχνολογία.
4. Εμπλέκονται σε διαδικασίες που τους δίνουν τη δυνατότητα
• να εκφραστούν δημιουργικά και να παράγουν συλλογικό έργο (ενεργητικοί μαθητές)
• να εκφράσουν τις καλλιτεχνικές τους κλίσεις στο σχολείο
• να γνωρίσουν και να αναδείξουν τις δεξιότητές τους.
Βοηθούνται ιδιαίτερα οι αδύνατοι μαθητές να αναδείξουν τις ικανότητές τους και τις κλίσεις τους και να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση.
5. Απολαμβάνουν τη συνεργασία και την ομαδικότητα. Δημιουργούν στενότερες σχέσεις μεταξύ τους, αλλά και με τον καθηγητή τους.
6. Βλέπουν ένα σχολείο δεκτικό σε δραστηριότητες που έχουν να προτείνουν οι ίδιοι και το αντιλαμβάνονται ως δικό τους χώρο έκφρασης.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ
Φιλόλογος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου