WILLIAM GELL: «THE GEOGRAPHY AND ANTIQUITIES OF ITHACA»

Το βιβλίο The Geography and Antiquities of Ithaca είναι σύμφωνα με τον ίδιο το συγγραφέα William Gell η περιγραφή του νησιού της Ιθάκης και η ταύτιση των περιοχών του με τις περιγραφές του Ομήρου, με απώτερο σκοπό την ανάδειξη και της ιστορικής πλευράς του Ομηρικού έργου. Στην περιήγηση του, τον συνόδευαν με τον ίδιο σκοπό οι Dodwell και Raikes. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε 119 (161-42) σελίδες κειμένου ο W. Gell σημειώνει 95 αναφορές στην Οδύσσεια, 2 στην Ιλιάδα, 2 στον Στράβωνα, 2 στον Παυσανία και 4 στον Πλούταρχο.

Σε κάθε σπηλιά, σε κάθε βράχο, σε κάθε πηγή και σε κάθε αρχαιολογικό κατάλοιπο ο Gell αναγνωρίζει και ταυτίζει ένα Ομηρικό στίχο. 

Η προσπάθεια - από τις πρώτες στο είδος τους - είναι ενθουσιώδης αλλά μάλλον ατυχής. Ο Gell προσαρμόζει στο νησί το κείμενο ταυτίζοντας τους τόπους της Οδύσσειας, αυθαίρετα, χωρίς πολύ προσπάθεια καταλήγοντας αγόγγυστα σε ένα αποτέλεσμα που μοιάζει να έχει προαποφασίστει πριν καν αποβιβαστεί στο νησί.

Ενδιαφέρουσα είναι και η εισαγωγή του κειμένου όπου ο Gell κάνει αναφορά στη χαρτογράφηση του νησιού από τους Βένετους Γεωγράφους, στα λιγοστά ευρήματα επιγραφών και νομισμάτων που μέχρι τότε είχαν αναφορά στην Ιθάκη και στους προηγούμενους περιηγητές που το επισκεφτήκαν όπως ο Wheeler, προσπαθώντας να αποδώσει μια ολοκληρωμένη παρουσίαση της Ιθάκης.

Ο πλήρης τίτλος της αρχικής έκδοσης του βιβλίου ήταν: The Geography and Antiquities of Ithaca, by William Gell, ESQ. M.A. F.R.S., F.S.A. and member of the society of Dilettanti, London 1807.

Βιογραφικά στοιχεία και παρουσίαση του έργου του William Gell στο Κυριάκος Σιμόπουλος, Ξένοι Ταξιδιώτες στην Ελλάδα 1800-1810, Τόμος Γ1, Αθήνα 1975.

Το πλήρες κείμενο το οποίο έχει πλούσια σκιτσογράφηση από όσο γνωρίζουμε δεν έχει δημοσιευτεί στα Ελληνικά. Ο χρονολογικός πίνακας βασίζεται στην Αγγλική Έκδοση των 161 σελίδων. Τα εργοβιογραφικά στοιχεία για τον William Gell καταγράφονται στην περιήγηση του στην Αργολίδα.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1806,

- Ο Gell αποβιβάζεται στην Ιθάκη (από τον Μοριά) με την συντροφιά των Dodwell και Raikes στον κόλπο του Αετού. Παίρνουν πρωινό επάνω στον βράχο της Κορακόπετρας απολαμβάνοντας τη θέα του νησιού και της θάλασσας από ψηλά.

- Οι περιηγητές στην πηγή της Αρεθούσας. Ταύτιση του σπιτιού του Εύμαιου.

- Οι περιηγητές στο Σαρακήνικο και τελικά στο Βαθύ. Φιλοξενούνται στα σπίτια του Μάρκου και του Κωσταντίνου Ζαβού.

- Περιγραφή της πόλης (400 σπίτια υπό Ρωσική διακυβέρνηση) και του εορτασμού της Αναλήψεως στο νησί. Οι κάτοικοι υπολογίζονται σε 8000 εκ των οποίων οι 2.000 στο Βαθύ. Ανάλυση σχετικά με το Ναυτικό εμπόριο του νησιού. - -Αναφορά στη διαμονή μιας ομάδας κλέφτων στην Ιθάκη προκειμένου να διαφύγει τον κατατρεγμό του Αλή Πασά.

- Επίσκεψη στο Σπήλαιο του Λοίζου. Οι περιηγητές στην Αρχαία Ακρόπολη στον βουνό του Αετού. Περιγραφή της Αρχαίας Ακρόπολης. Ταύτιση με το παλάτι του Οδυσσέα.

- Οι περιηγητές στο Μοναστήρι των Καθαρών. Φιλοξενία από τον Ηγούμενο.

Αναλυτική αναφορά στη γεωγραφία της περιοχής (Ιθάκη, Κεφαλονιά, Αχελώος, κοίτη, εκβολές, πλημμύρες, Κυλλήνη κτλ).

- Οι περιηγητές διαδοχικά στη Λευκή, στον Σταυρό, στην Εξωγή, στις Φρίκες, στο Κιόνι και στο λιμάνι του Σχίνου. Φιλοξενία στο σπίτι του Κόμη Di Breton. Επίσκεψη στο Βράχο με την ονομασία Σχολείο του Ομήρου και στα Μοναστήρια του Αρχάγγελου και του Μαυρωνά. Επιστροφή στο Βαθύ.

ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ ΚΑΡΑΒΙΑΣ