ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ ΤΟ 1802

Εκλογικές διαδικασίες πραγματοποιούνταν στην Κέρκυρα από πολύ παλιά. Βεβαίως, τα στοιχεία που έχουμε μέχρι στιγμής αφορούν την εκλογή των μελών του Συμβουλίου των αριστοκρατών, ήδη από τον 16ο αιώνα. Παρ’ όλα αυτά, ίσως να διοργανώνονταν εκλογές και για την τοπική αυτοδιοίκηση εκείνης της εποχής, δηλαδή για τον θεσμό της Γεροντείας. Σε κάθε περίπτωση, η ψηφοφορία γινόταν με τη μέθοδο των σφαιριδίων. Κατά το σύστημα αυτό, στήνονταν τόσες κάλπες, όσοι ήταν και οι υποψήφιοι. Οι κάλπες αυτές ήταν ξύλινες και χωρίζονταν σε δύο μέρη: ένα για τη θετική ψήφο και ένα για την αρνητική. Ο ψηφοφόρος έβαζε το χέρι του στην κάθε κάλπη και άφηνε το μολυβένιο σφαιρίδιο που κρατούσε στο θετικό (συνήθως «ΝΑΙ») ή το αρνητικό («ΟΧΙ») μέρος. Εκλέγονταν οι υποψήφιοι με τις περισσότερες θετικές ψήφους, δηλαδή όσων οι κάλπη είχε περισσότερα σφαιρίδια στο θετικό («ΝΑΙ»).

Αυτή η μέθοδος ψηφοφορίας διατηρήθηκε στην Ελλάδα για πολλά χρόνια, μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Το κύριο χαρακτηριστικό της ήταν ότι ο ψηφοφόρος μπορούσε να υπερψηφίσει περισσότερους του ενός υποψηφίους, ή αργότερα, με την ίδρυση κομμάτων, υποψηφίους διαφορετικών συνδυασμών.

Από το Ιστορικό Αρχείο της Κέρκυρας έχουμε ανασύρει μερικά έγγραφα, τα οποία, ουσιαστικά, αποτελούν πρακτικά εκλογών από την εποχή της Ιονίου Πολιτείας κι έπειτα.

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΕΚΛΟΓΩΝ ΣΤΟΥΣ ΚΟΥΡΑΜΑΔΕΣ

1802, δύο Ιανουαρίου. Ενεφανήστησαν εις τας πράξεις εμού Νοταρίου οι παρόντες Ντάντος[1] Γραμμένος του ποτέ Στέλιου και Ντάντος Σγούρος του ποτέ Αρσένη, από χωρίον Κουραμάδες, Πρόεδροι γινάμενοι με την εκλογήν της Κοινότητος του άνωθεν χωρίου, οι οποίοι μου επρόσφεραν εις μίαν κόλα χαρτί την μπαλοτατζιόν[2] όπου έγινε εις το άνωθεν χωρίον διά τους προέδρους Σεκρετάριον[3] και Ελετώρο[4]. Φαίνεται γινάμενη την εχθές, γραμμένη και υπογεγραμμένη από τον ίδιον σεκρετάριον Παπά Σταμάτη Βέργη, διά να του ερεγγιστράρω[5] και ινφιλτζάρω[6] εις το παρών μου πρωτόκολο διά μπατοτινήν φύλαξην και ενέργειαν, και διά να του απαφίσω κόπια όμοια αυτεντική[7] διά να την επιχειριστούν όθεν τους χρειαστή και ούτως ενώπιον μαρτύρων του Νικολέτου Αρβανιτάκη του ποτέ Ανανστάση και Σπύρου Σκαφιδά του Δημητρίου και οι δύο από χωρίον Βαρυπατάδες.

Εξακολουθεί το ρουγίστρο[8] του άνωθεν χαρτί πριβάτου[9].

Εν Χριστού ονόματι αμήν, 1802, Ιανουαρίου πρώτη. Εσυναχθήκαμεν εις την μονήν της Υπεραγίας Θεοτόκου όλοι οι κάτοικοι του χωρίου Κουραμάδες μετέπειτα της Θείας και Ιεράς Λειτουργίας, και όλοι ομοφώνως και με μίαν γνώμην εκλέξαμε διά Προέδρους τον κυρ Δάνδο Γραμμένο του ποτέ Στέλιου και κυρ Δάνδο Σγούρο του ποτέ Αρσένη και διά Σεκρατάριον εκλέξαμε τον ευβλαβή Παπά Σταμάτη Βέργη του ποτέ Γιακουμέτου. Και ευθύς επρόσταξαν οι άνωθεν Πρόεδροι τον Σεκρατάριον να συναριθμήση τους παρόντες και τους σαράντα. Και ευθύς ο άνωθεν Σεκρετάριος επήγεν από έναν εις έναν λέγοντας εις το αυτί ποίον ονομάζη διά εκλεκτόν, και οι παρόντες ονόμασαν τρία ονόματα και ονόμασαν τον κυρ Σπύρο Χυτήρη του ποτέ Δημήτρη και Σπύρο Γραμμένο του ποτέ Σταματέλου και κυρ Δημήτρη Γραμμένο του ποτέ Νικολέτου. Και επήρε ο άνωθεν Σπύρος Χυτήρης του ποτέ Δημήτρη μπάλες τριάντα εις το ναι και δέκα εις το όχι. Ομοίως, μπαλοτάραμε και τον Σπύρο Γραμμένο του Σταματέλου και επήρε μπάλες είκοσι πέντε εις το ναι και δέκα πέντε εις το όχι. Ομοίως εμπαλοτάραμε και τον Δημήτρη Γραμμένο του ποτέ Νικολέτου και επήρε μπάλες δέκα πέντε εις το ναι και είκοσι πέντε εις το όχι. Και έμεινε ο άνωθεν Σπύρος Χυτήρης ελετόρος.

Σταμάτης Ιερεύς Βέργης, Σεκρετάριος.

Α.Ν.Κ., Συμβ., Τόμος Κ 697, Φίλτζα 11, σ. 12

Το παραπάνω έγγραφο αφορά στα ταραγμένα χρόνια 1801-1802, κατά τα οποία η νεοπαγής Ιόνιος Πολιτεία σπαρασσόταν από ταξικούς αγώνες με φόντο το σύνταγμα του κράτους. Το γεγονός ότι το παραπάνω πρακτικό χαρακτηρίζεται από τον συμβολαιογράφο ως «πριβάτο», μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η εκλογή αφορούσε στην ανάδειξη εκλεκτόρων από τις λαϊκές τάξεις, οι οποίοι με τη σειρά τους θα εξέλεγαν τα μέλη της «Εντίμου Αντιπροσωπείας», ύστερα από παράκληση του επικεφαλής των αστών, Σπ. Δελβινιώτη.

Η «Έντιμος Αντιπροσωπεία» είχε σαν σκοπό την κατάληψη της εξουσίας στο πλαίσιο μιας «δημοκρατικότερης» ερμηνείας του λεγόμενου «Βυζαντινού Συντάγματος» του 1800. Αν και η Αντιπροσωπεία φάνηκε αρχικά να πετυχαίνει τον στόχο της, διαλύθηκε τελικά τον Μάρτιο του 1802, ύστερα από επέμβαση του αγγλικού στόλου.

[1] Ντάντος: Αλέξανδρος

[2] Μπαλοτατζιόν: ψηφοφορία

[3] Σεκρετάριος: γραμματέας

[4] Ελετώρος: εκλέκτορας

[5] Ρεγγιστράρω: εγγράφω

[6] Ινφιλτζάρω: εγγράφω σε επίσημα βιβλία

[7] Κόπια όμοια αυθεντική: ακριβές αντίγραφο

[8] Ρούγγιστρο: εγγραφή.

[9] Πριβάτο: ιδιωτικό.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΓΡΑΜΜΕΝΟΣ

Άρθρο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Κέρκυρα Σήμερα», στις 11.10.2006.