Grand
Tour ονομαζόταν το ταξίδι της γνώσης και της ενηλικίωσης που όφειλε να
πραγματοποιήσει κάθε νεαρός ευρωπαίος που άνηκε στις ανώτερες τάξεις πριν
αναλάβει τα χρέη που του επίτασσε ο κοινωνικός του ρόλος. Από τα μέσα του 17ου
αιώνα έως και τις πρώτες δεκαετίες του 19ου ευγενείς, γαλαζοαίματοι και
μεγαλοαστοί ξεκινούσαν την περιήγηση τους με προορισμό τις περιοχές που
γεννήθηκε και διαμορφώθηκε το πνεύμα στο οποίο βασίστηκε θεμελιακά ο δυτικός
πολιτισμός. Σχηματικά η διαδρομή ξεκινούσε από τις γαλλικές ακτές που βρέχει ο
Ατλαντικός και κατέληγε στη ανατολική λεκάνη της Μεσογείου. Οι περιηγητές θα
αποκόμιζαν εμπειρίες που θα εμβάθυναν τη γνώση τους και θα σμίλευαν καθοριστικά
τον χαρακτήρα τους, αλλά θα αποκτούσαν και μία από τις σημαντικότερες
παρακαταθήκες αναμνήσεων για το υπόλοιπο της ζωής τους. Αποχαιρετούσαν τις
οικογενειακές τους εστίες με την απαραίτητη συνοδεία ενός οδηγού ή μίας
ολόκληρης κουστωδίας από υπηρέτες, αν το επέτρεπε η οικονομική τους κατάσταση.
Ενώ οι προορισμοί τους ήταν δεδομένοι: στις μεγάλες πόλεις της Γαλλίας μυηθήκαν
στους γαλατικούς τρόπους. Στα Γερμανικά πανεπιστήμια μελετούσαν την μεθοδολογία
της γνώσης. Στα κρατίδια της Ιταλίας εντρυφούσαν στην αισθητική μπροστά από τα
αριστουργήματα της τέχνης από τη αρχαιότητα έως και την αναγέννηση. Οι τολμηροί
συνέχιζαν τη διαδρομή τους στην ιταλική χερσόνησο και περνούσαν τα στενά της
Μεσσήνης με προορισμό τη Σικελία. Και οι ριψοκίνδυνοι έπλεαν προς τα λιμάνια
της οθωμανικής αυτοκρατορίας, με σκοπό να ανακαλύψουν και να θαυμάσουν τα
κατάλοιπα της αρχαίας Ελλάδας. Αυτό το ταξίδι - προσκύνημα, που διαρκούσε από
μήνες έως και χρόνια, ελάχιστοι είχαν τη δυνατότητα να το πραγματοποιήσουν,
όμως ήταν απείρως περισσότεροι αυτοί που ήθελαν να ακούσουν τις αφηγήσεις και
να περιεργαστούν τα ενθυμήματα των περιηγητών. Τη δίψα του μεγάλου κοινού για
τις άγνωστες περιοχές κρυμμένες στην άχλη των μύθων έσβησαν καλλιτέχνες οι
οποίοι κατευθύνθηκαν σε κάθε μεγάλο ορόσημο της διαδρομής. Αποτύπωσαν με σχέδια
ή με λέξεις ένα εύρη φάσμα από ότι αποκαλυπτόταν στα μάτια τους όπως ανθρώπους,
περιοχές, πόλεις, κτήρια, μνημεία, αρχαιότητες. Προσφέροντας ένα εικονικό
ταξίδι πολλές φορές ωραιοποιημένο σε όσους δεν είχαν τη δυνατότητα για αυτό.
Δύο συνεταίροι που όργωσαν τα highlights της gran tour την πρώτη δεκαετία του
19ου αιώνα ήταν ο Ιρλανδός ζωγράφος, ταξιδιώτης μελετητής της αρχαιολογίας και
συγγραφέας Edward Dodwell (περίπου 1777-1832) και ο Ιταλός καλλιτέχνης, Simone
Pomardi (1757-1830). Η περιήγηση τους ήταν σύμφυτη με το ρεύμα της εποχής που
επικρατούσε στην Ευρώπη: είχε αρχίζει να ανθίζει ιδεολογικά και πολιτικά το
φιλελληνικό κίνημα που οδήγησε εν τέλει τόσο στην ηθική όσο και στην υλική
ενίσχυση του ελληνισμού με κορύφωση την Επανάσταση του 1821. Έκαναν μαζί δύο
ταξίδια στην Ελλάδα της πρώτης δεκαετίας του 19ου αιώνα. Από την ιταλική
χερσόνησο βρέθηκαν στα Επτάνησα την εποχή της βραχύβιας Ιονίου πολιτείας.
Ταξίδεψαν Zάκυνθο Ιθάκη, Λευκάδα και αποτύπωσαν ότι θεώρησαν σημαντικό. Στη
συνέχεια πέρασαν στην οθωμανική αυτοκρατορία.
Βρέθηκαν στην Αθήνα, το Σούνιο,
τη Κόρινθο Μεσολόγγι, την Πάτρα, τη Ναύπακτο, το Γαλαξίδι, την Άμφισσα, τους
Δελφούς, Φωκίδα, τη Βοιωτία, την Εύβοια κ.α. Γύρισαν στην πατρίδα τους με
προσχέδια και πολλά πυκνογραμμένα σημειωματάρια. Όταν τελείωσαν παρέδωσαν
εντυπωσιακά σχέδια και ακουαρέλες. Ένα σύνολο σαφές και περιεκτικό το οποίο
εστιάζει στη μυθολογία, το παρελθόν και το παρόν κάθε περιοχής. Στο εικαστικό
αποτέλεσμα διακρίνεται για την ευκρίνεια, συνέπεια στην τοπογραφία και
παράλληλα μια ιδιαίτερη ζωγραφική αίσθηση. Στοιχειοθετώντας μια εκ νέου ανακάλυψη
της αρχαίας Ελλάδα την παραμονή της δημιουργίας του σύγχρονου ελληνικού
κράτους. Αυτή η σημαντική συλλογή που στις μέρες μας ανήκει στο Packard
Humanities Institute ξεκίνησε ένα ταξίδι από πέρσι δύο και πλέον αιώνες μετά τη
δημιουργία της. Έργα που δεν έχουν ποτέ δει το κοινό πριν ανήκουν κόσμησαν τις
αίθουσες του βρετανικού μουσείο (07-02-2013 έως 28-04-2013), και στη Ρώμη, στο
Forum Romano (27-09-2013 έως 16-03-2014).
ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΣΔΡΑΧΑΣ
Πηγή:
www.in2life.gr
27 Αυγούστου 2014
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου