ΛΟΡΕΝΤΖΟΣ ΜΑΒΙΛΗΣ: ΜΙΑ ΞΕΧΑΣΜΕΝΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΟΡΦΗ

Ελευθεριά, για σένα ζω, για σε μόνον παλεύω,

Και αν εις τον κόσμο δε σε βρω αλλού θα σε γυρεύω.

Είναι ίσως η πρώτη φορά που η πληθωρική προσωπικότητα και προ παντός το μεγαλείο της θυσίας του Λορέντζου Μαβίλη, βρίσκουν φτωχό το Ελληνικό λεξιλόγιο για την κρυστάλλινη παρουσία του, μέσα από ένα μόνο κείμενο.

Η Ιονική Πολιτεία, προσθέτει για μια ακόμη φορά, στον τιμητικό της κατάλογο των ηρώων ένα παιδί της, το οποίο με τον χαρακτήρα του, το πνευματικό του έργο και κυρίως με το μεγαλείο της θυσίας του, την καθιστούν κορυφαία μέτοχο στους ευγενείς αγώνες της πατρίδας μας για τα ανθρώπινα ιδεώδη.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο Ιάκωβος Πολυλάς, ο Διονύσιος Σολωμός, ο Άγγελος Σικελιανός, ο Ανδρέας Κάλβος, ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, ο Λορέντζος Μαβίλης, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος είναι μια μικρή αντιπροσωπευτική ομάδα από την πλειάδα των κορυφαίων επτανησίων, που επισφραγίζουν την αίγλη των αγώνων καταξίωσης των πανανθρώπινων αξιών, είτε με τη θυσία τους, είτε με το έργο τους, για πολλές δεκαετίες.

Εισαγωγή

Ο Λορέντζος Μαβίλης, Λαυρέντιος στα Ελληνικά, παιδί αριστοκρατικής οικογένειας, πήρε το όνομα του από τον παππού του, ευπατρίδη Ισπανικής καταγωγής. Γεννήθηκε στην Ιθάκη (6 Σεπτεμβρίου 1860) όπου, ο πατέρας του Παύλος, ένας αδέκαστος Δικαστικός, υπηρετούσε ως Πρόεδρος των δικαστηρίων της Ιονίου Πολιτείας. Η μητέρα του, Ιωάννα Καποδίστρια-Σούφη, ανηψιά του Κυβερνήτη, ήταν μια ενάρετη αλλά και πανέμορφη Κερκυραία, με κορμοστασιά και κατατομή Καρυάτιδας.

Ο πατέρας του γαλούχησε το γιο του με τις δικές του αυστηρές ηθικές αρχές. Η μητέρα του ήταν εκείνη που του έμαθε τη γλώσσα του λαού - τη δημοτική - και με τα τραγούδια, τις παροιμίες και τις λαϊκές παραδόσεις φύτεψε μέσα στην ψυχή του την αγάπη προς τον άνθρωπο και την ομορφιά της φύσης, δύο αδυναμίες του, τις οποίες θα υμνήσει αργότερα με το δικό του ποιητικό τρόπο.

Ο Μαβίλης έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Κέρκυρα, που ήταν το νησί καταγωγής και διαμονής των γονιών του.

Αν όμως η Ιθάκη της Οδύσσειας του Ομήρου, νησί που γεννήθηκε ο Λορέντζος Μαβίλης, συμβολίζει, την αναζήτηση ενός ιδανικού σε κάποιο χαμένο κόσμο, για κάποιο όραμα που μένει μακρινό. Αν η λυρική προσέγγιση του ομηρικού έπους δίνει το νόημα του προαιώνιου αγώνα του ανθρώπου για την ποιοτική διαμόρφωση του, τότε σίγουρα αυτό το νησί, για το Μαβίλη δεν είναι μια γεωγραφική έκταση, η μία απλή πατρίδα, αλλά ο χώρος των πρώτων ερεθισμάτων για την διαμόρφωση του δικού του χαρακτήρα, που αγγίζει την ανθρώπινη τελειότητα.

Στην Κέρκυρα ο ποιητής τελειώνει τις γυμνασιακές του σπουδές (1877) και γίνεται, πολύ νέος μέλος της «Αναγνωστικής Εταιρείας». Εκεί γνωρίζεται με τον Ιάκωβο Πολυλά (1825-1896) κριτικό της Επτανησιακής Σχολής, λόγιο, πολιτικό, μεταφραστή του Ομήρου και του Σαίξπηρ και βιογράφο του Διονυσίου Σολωμού, με τα σοφά προλεγόμενα στην πρώτη έκδοση του βιβλίου «Τα άπαντα του Δ. Σολωμού».

Την πνευματική του συντροφιά στην Κέρκυρα συμπληρώνουν οι Γερ. Μαρκοράς, Γ. Καλοσγούρος, Στ. Χρυσομάλης και ο Ν. Κογεβίνας, όλοι τους μαθητές του Διονυσίου Σολωμού.

Τελικά η προσωπικότητα του Λ. Μαβίλη διαμορφώθηκε κάτω από την επιρροή της ακτινοβολίας του Πολυλά, τις ηθικές αρχές και την ιδεαλιστική φιλοσοφία του Εμ. Κάντ, τις απόψεις του Φίχτε και τις απαισιοδοξίες του Σοπενχάουερ, οι οποίες, είναι μάλλον βέβαιον, ότι τον οδήγησαν στις σπουδές της Ινδικής Φιλοσοφίας.

Μαθαίνει πέντε ξένες γλώσσες, γιατί από μικρός διαισθάνεται την ανάγκη της άμεσης επικοινωνίας του με την Πνευματική Ευρώπη και αργότερα με την Ινδική φιλολογία. Μαθαίνει την Ιταλική, την Ισπανική, την Αγγλική, την Γερμανική και την Ινδική.

Μετά από ένα χρόνο φοίτησης (1877-1878) στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, πηγαίνει στη Γερμανία και συνεχίζει τις σπουδές του στα Πανεπιστήμια του Μονάχου και του Φράιμπουργκ (1878-1890).Σπουδάζει κλασική φιλολογία, Αρχαιολογία, φιλοσοφία, γλωσσολογία και σανσκριτικά (Ινδική φιλολογία). Μένει στη Γερμανία 11 χρόνια (1879-1890). Το 1890 αναγορεύτηκε διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Erlangen της Βαυαρίας.

Ο Μαβίλης στην πολιτική

Με την επιστροφή του στην Ελλάδα το 1890 (έχει γίνει 30 χρονών), πνεύμα ανήσυχο ασχολείται με την πνευματική ζωή της Κέρκυρας. Η Ελλάδα τότε αγωνίζεται για την απελευθέρωση των αλύτρωτων πατρίδων Κρήτης, Ηπείρου και Μακεδονίας.

Η φλογερή αγάπη του Λ. Μαβίλη για την πατρίδα δεν ήταν μόνο ποίηση, αλλά και πράξη και αγώνας. Το 1896 στην Κρήτη, μετά την αποτυχία των ‘συμμάχων’ να δώσουν στο αγωνιζόμενο Κρητικό λαό μια αξιοπρεπή αυτονομία, η επανάσταση έχει πάρει ολέθριες διαστάσεις. Ο Λ. Μαβίλης μαζί με το φίλο του Κωνσταντίνο Θεοτόκη πηγαίνουν εθελοντικά στην Κρήτη και μάχονται στο πλευρό των ανταρτών για την απελευθέρωση του Νησιού και την ένωση της με τη μητέρα Ελλάδα.

Όταν το 1897 κηρύχθηκε ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος, με προπαρασκευασμένη την ήττα της Ελλάδας από τους «συμμάχους», κυρίως από τον Κάιζερ (Γουλιέλμος Β’- Αυτοκράτορας της Γερμανίας), ο Λ. Μαβίλης δεν είναι δυνατόν να μείνει αδρανής.

Οργανώνει με δικά του οικονομικά έξοδα ένα τμήμα 70 ανδρών (όλοι εθελοντές Κερκυραίοι) και πηγαίνει εθελοντικά οτο μέτωπο της Ηπείρου. Κατά την φονική μάχη που έγινε στα «Πέντε Πηγάδια» τραυματίζεται και μεταφέρεται στο πλησιέστερο χειρουργείο.

Γυρνάει στην Κέρκυρα απογοητευμένος από την ταπεινωτική ήττα της Ελλάδας. Με την προτροπή του Πολυλά αργότερα αναμειγνύεται στην πολιτική. Είναι ήδη 50 χρονών. Το 1910 εκλέχτηκε Βουλευτής του Κόμματος των Φιλελευθέρων του Ελευθέριου Βενιζέλου στην αναθεωρητική Βουλή (1911). Μνημειώδης έμεινε ο λόγος του για το ‘γλωσσικό’. Υπερασπίζεται με πάθος τη ‘Δημοτική’, θα πει τότε: «Δεν υπάρχει “χυδαία γλώσσα” υπάρχουν μόνο “χυδαίοι άνθρωποι”».

Άκαμπτος στις αρχές του δεν συμβιβάζεται με την Ρουσφετολογία, η οποία φαίνεται ότι συνυπάρχει με την Ελληνική πολιτική. Αυτός ήταν ο λόγος της μη εκλογής του στις επόμενες εκλογές.

Το έργο του Μαβίλη

Ο Λ. Μαβίλης οφείλει την πνευματική του διάκριση όχι στη ποσότητα, αλλά στην εκλεκτικότητα, πρωτοτυπία και σφαιρικότητα του έργου του, που έχει όλα τα χαρακτηριστικά της Επτανησιακής Σχολής και κυρίως της αναζήτησης της τελειότητας. Ο Μαβίλης ακολουθεί τις ανησυχίες του μεγάλου Διονυσίου Σολωμού. Δεν τον ικανοποιεί το «πολύ καλό». Αναζητά πάντοτε το «τέλειο».

Το έργο του ταυτίζεται με τη συνέπεια του χαρακτήρα του στον ιδεαλισμό και είναι συνυφασμένο με την φιλοσοφική αντίληψη της ζωής και με την πατριδολατρεία.

Είναι κυρίως ποιητικό. Πρωτοεμφανίζεται το 1885 με μεταφράσεις στα περιοδικά Έσπερος και Λειψίας.

Όμως ο Μαβίλης έχει μια διακριτική θέσει στην Πεζογραφία και μια παγκόσμια αναγνώριση σε μεταφράσεις αριστουργημάτων της λογοτεχνίας. Η επίδοση αυτή οφείλεται κυρίως στη γνώση των πολλών ξένων γλωσσών.

Στο ποιητικό του έργο, από το 1876 καλλιεργεί την σονετογραφία. Τα συναισθήματα του για το έργο του τα αποκαλύπτει στο σονέτο του «Είδωλα». Στους δύο πρώτους στίχους γράφει:

«Άχαρή μου χαρά, φτωχοί μου στίχοι,

Της ζωής μου ακριβό, κρυφό καμάρι...»

Επίσης, στο ποιητικό του έργο:

• Υμνεί την πατρίδα, την μητέρα Ελλάδα είτε για τις φυσικές ομορφιές της (Σονέτο «Εις την πατρίδα»), είτε για να εκφράσει την νοσταλγία του («Πατρίδα», σονέτο του 1888), είτε για να τονώσει το Εθνικό φρόνημα («Πατρίδα» Σονέτο 1878).

• Εγκωμιάζει τις ομορφιές της Κέρκυρας και της Κρήτης (Κέρκυρα, Παλαιοκαστρίτσα, Κρήτη κ.α).

• Ξεχωριστή θέση παίρνουν κάποιες ποιητικές του δημιουργίες που αποκαλύπτουν το συναισθηματικό του κόσμο και τον φιλοσοφικό στοχασμό. Με το περίφημο ποίημα του «Η Λήθη» καλοτυχίζει τους νεκρούς.

• Σε άλλα σονέτα του τονίζει την αγάπη προς την μητέρα («Αμίλητα», «Αφιέρωση»), την αξία της φιλίας, τον εξιδανικευμένο έρωτα («Έρως και θάνατος»).

• Δεν ξεχνάει να γράψει ιδιαίτερα σονέτα για τους φίλους και συνεργάτες του (τον Πολυλά, τον Κογεβίνα, τον Καλοσγούρο κ.α).

• Γράφει θαυμάσια επιγραμματικά στιχουργήματα όπως είναι: «Η Κέρκυρα στο Σολωμό», στον «Κάντ», στον «Ψυχάρη». Αλλά του σονέτα είναι «Στο Γάμο», σε «Καθαρευουσιάνο» κ.α.

Στο χώρο της Πεζογραφίας μπαίνει δυναμικά, κυρίως με λόγο του στη Βουλή για το ‘γλωσσικό’. Καθιερώνεται με τα κριτικά δοκίμια, με τις μεταφράσεις πεζογραφικών έργων και το πλήθος των επιστολών του, το σύνολο των οποίων είναι φιλοσοφικά, συγκινητικά δημιουργήματα του πεζού λόγου.

Το μεταφραστικό του έργο είναι επίσης σημαντικό. Μαζί με τον φίλο του τον Κ. Θεοτόκη μετέφρασαν, από την αρχαία Ινδική (σανσκριτική), το επεισόδιο Νάλας και Νταμαγιάντη από το έπος Μπαχαμπαχαράτα.

Χαρακτηριστική είναι η μετριοφροσύνη του ποιητή Μαβίλη για το ποιητικό του έργο. Στα σονέτα που έστελνε στον Κωστή Παλαμά έγραφε τη φράση: «Για το συρτάρι σου».

Από την συνάντηση δημοτικιστών, στην επάνω σειρά, από αριστερά: 

Ο πεζογράφος Κων. Θεοτόκης, ο ζωγράφος Σ. Δεσύλλας, ο ποιητής 

Λορέντζος Μαβίλης, και ο μεταφραστής Ανδρ. Κεφαλληνός.

Ο Λ. Μαβίλης με τον Κ. Θεοτόκη είναι οι δυο τελευταίοι εκπρόσωποι της Επτανησιακής Σχολής. Ο πρώτος στην Ποίηση και ο δεύτερος στην Πεζογραφία. Γνώστης της Μουσικής Τέχνης (έπαιζε πιάνο), μετέβαλλε κάποια ποιήματα σε μουσικά κομμάτια με αυστηρή ομοιοκαταληξία.

Ο Μαβίλης είναι ο αριστοτέχνης του σονέτου που τον ανέβασε στις ψηλότερες κορυφές του «Νεοελληνικού Παρνασού».

Να σημειώσουμε εδώ ότι ποτέ ο Μαβίλης δεν δημοσίευσε σε ποιητική συλλογή το έργο του. Τα ποιήματα του με το δικό του όνομα ή με το ψευδώνυμο “Γραικός” τα δημοσίευε σε Ελληνικά και ξένα περιοδικά και σε εφημερίδες.

θα μάθουμε για πρώτη φορά την «Ποιητική συλλογή» του έργου του, μετά τον θάνατο του, από φίλο του Κωνσταντίνο Θεοτόκη το 1915. Τα σονέτα του σχολιασμένα θα μας τα γνωρίσει το 1935 ο Γεράσιμος Σπαταλάς και τα «Άπαντα του Μαβίλη» θα δουν την δημοσιότητα με την φροντίδα του Μιχαήλ Περάνθη το 1960.

Ο Μαβίλης Εθνικός ήρωας

Στις 5 Οκτωβρίου 1912, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, κηρύσσει τον πόλεμο εναντίον της Τουρκίας.

Ο Λορέντζος Μαβίλης που ζει με το ασίγαστο πάθος της λατρείας προς την πατρίδα, έχει ξεπεράσει τότε τα 52 χρόνια. Στεναχωριέται γιατί δεν έχει οικονομικές δυνατότητες να οργανώσει δικό του στρατιωτικό τμήμα. Τα πρόσφερε όλα στην Κρητική Επανάσταση (1896-1897) και σε εκείνον τον άθλιο πόλεμο, της προδομένης από τους συμμάχους Ελλάδας, του 1897.

Κατατάσσεται τότε εθελοντής στο Σώμα των Γαριβαλδινών, στο τμήμα που διοικούσε ο Αλέξανδρος Ρώμας (Αρχηγός Ερυθροχιτώνων). Ο Γαριβάλδης Ριτσιόττι είναι ένας Ιταλός θερμός φιλέλληνας, με δικό του στρατιωτικό τμήμα πολέμησε στο πλευρό των Ελλήνων κατά των Τούρκων.

Ο Μαβίλης θέλει να πολεμήσει ως απλός στρατιώτης. Ο Ρώμας τον έπεισε να δεχτεί τον βαθμό του Λοχαγού και ν’ αναλάβει τη διοίκηση λόχου Γαριβαλδινών, που ήταν όλοι τους νέοι κάτω των 30 χρόνων. Πεζός πάντοτε (δεν χρησιμοποιεί το άλογο που έχει στη διάθεση του), διέσχισε τη Θεσσαλία, Μακεδονία και την Ήπειρο. Όταν έφτασε στον παραπόταμο του Άραχθου, τον Μπαλντούμα, βρήκε τη γέφυρα κατεστραμμένη.

Μπήκε στο ποτάμι μαζί με τους στρατιώτες του. Τόλμημα επικίνδυνο, γιατί η στάθμη του νερού τους σκέπαζε μέχρι το στήθος. Πέρασαν απέναντι και με θυελλώδη επίθεση, ύστερα από πεντάωρη μάχη, πήραν από τους Τούρκους το Δρίσκο.

Την επομένη ημέρα, οι Τούρκοι εξαπέλυσαν σφοδρή αντεπίθεση με υπέρτερες δυνάμεις και με την υποστήριξη πυροβολικού. Η μάχη κράτησε τρεις ημέρες. Ο Μαβίλης πολεμούσε απεγνωσμένα μαζί με τους στρατιώτες του.

Στις 29 Νοεμβρίου, ηρωικά μαχόμενος, δέχθηκε τραύμα στο πρόσωπο. Η σφαίρα πέρασε και τις δύο παρειές του προσώπου του. Προχωρεί προς την κορυφή, για να φτάσει σε παρεκκλήσι που είχε μετατραπεί σε πρόχειρο χειρουργείο. Είναι φανερό ότι δεν αισθάνεται καλά. Σταματά προς στιγμή για να δει τους στρατιώτες του, που πολεμάνε χωρίς εκείνον. Και τότε, με γεμάτο το στόμα του αίμα από το τραύμα του, θα πει τούτα τα συγκινητικά λόγια:

«Επερίμενα πολλές τιμές

από τούτον τον πόλεμο,

αλλά όχι και την τιμή να θυσιάσω τη ζωή μου για την Ελλάδα μου».

Η μοίρα, αδυσώπητη, δεν θα τον διαψεύσει. Ένα δεύτερο τραύμα, θανάσιμο τούτη τη φορά, θα κόψει την ανάσα του ήρωα, με ασύνορη τόλμη, γνώρισμα της πατριδολατρείας του.

Η Ελληνική γη, εκεί στο Δρίσκο, θα δεχτεί στοργικά το γενναίο παιδί της και η ιστορία που αποζητά τους εκλεκτούς , που ακούν το κάλεσμα της μοίρας τους και δεν ακολουθούν το ριζικό τους, θα τον πάρει στην αγκαλιά της και θα τον ανεβάσει στο πάνθεο της αθανασίας, ως άφθαρτη μορφή.

Η Ελλάδα, με πολύ συγκίνηση και υπερηφάνεια, θα ανοίξει το δικό της βιβλίο της αιωνιότητας και στη σελίδα των Εθνικών Ηρώων θα γράψει:

«Λορέντζος Μαβίλης, από την Ιθάκη, 52 χρονών. Έπεσε ηρωικά μαχόμενος για τα ανθρώπινα ιδεώδη στις 29 Νοεμβρίου 1912 πάνω στο Δρίσκο, βουνό της θρυλικής Ηπείρου».

Αυτός είναι ο Λορέντζος Μαβίλης. Ας σταθούμε με δέος στο μεγαλείο της θυσίας του, υποθήκη παραδειγματισμού για τις επερχόμενες γενιές. Ας προσπαθήσουμε να τον μιμηθούμε, αν η πατρίδα μας το ζητήσει. Να τονίσουμε εδώ, ότι η λατρεία για την πατρίδα δεν έχει ηλικία.

Να επισημάνω, με ανείπωτη πικρία, ότι ο Λορέντζος Μαβίλης είναι μια από τις πολλές ξεχασμένες μορφές θυσίας για τα ανθρώπινα ιδεώδη, που προσδιορίζουν το νόημα της ύπαρξης μας, ως ανθρώπινο γένος, πάνω στον πλανήτη, τη γη μας.

Με το μεγαλείο της θυσίας του, τη σύνθεση του χαρακτήρα, το πνευματικό του έργο, και τον τρόπο ζωής του, συνθέτει ένα ιδανικό πρότυπο για τη σωστή διαπαιδαγώγηση των νέων μας, σε θέματα ηθικών αξιών.

Οι προσπάθειες όλων μας σήμερα στοχεύουν στην κατάκτηση της ύλης για ηδονιστικές απολαύσεις, ενώ πρώτιστο καθήκον πρέπει να αποτελεί η διαπαιδαγώγηση των νέων με πρότυπα αγωνιστικότητας για την καταξίωση των πανανθρώπινων αξιών.

Να θυμίσω στους υπεύθυνους πολιτικούς και πνευματικούς φορείς της πολιτείας, αλλά και σε όλους μας, τούτη τη ρήση: «Όποιος ξεχνάει το παρελθόν είναι υποχρεωμένος να το ξαναζήσει».

Αλίμονο εάν δεν υπάρχουν οι απαραίτητες υλικά και παιδαγωγικές προετοιμασίες, για αποφάσεις θυσιών, σε περιπτώσεις επαλήθευσης της πιο πάνω ρήσης.

Για Επίλογο

Ως Διοικητής της VIII Μεραρχίας, πήγα στο Δρίσκο για να προσκυνήσω το χώμα που έπεσε ο Εθνικός μας ήρωας. Δεν θα το κρύψω, δάκρυσα όταν ήρθε στο χώρο της μνήμης μου το μεγαλείο της θυσίας του. Ήταν τότε μόνο 52 χρόνων, πάνω στην κορύφωση της πνευματικής του δημιουργίας. Όμως, με τη φωνή της δικής του συνείδησης, εκείνος θα πει:

«Τα λυρικά ποιήματα, τα σονέτα, τα πεζογραφήματα και οι μεταφράσεις δεν έχουν καμία αξία, όταν η πατρίδα είναι δουλωμένη».

Αναλογίστηκα τότε, πόσοι άραγε είμαστε όλοι εμείς, που έχουμε αποφασίσει τη θυσία για τα ανθρώπινα ιδεώδη; Πόσοι είμαστε έτοιμοι να απαρνηθούμε την επίγεια μακροζωία μας, ντυμένη με τις ηδονικές, με τις υλικές απολαύσεις και με τα πάθη μας;;

Είμαστε πολλοί ή λίγοι; Δική σας η απάντηση, φίλοι μου...

Μ’ αυτές τις σκέψεις, κατά το χρόνο της παραμονής μου πάνω σ’ αυτόν τον ιερό χώρο, απλώθηκε το βλέμμα μου, αφηρημένα, στο Γιαννιώτικο κάμπο, θυμάμαι ότι κάποιο ανάλαφρο ποιητικό ανάκρουσμα, που ερχόταν από πολύ μακριά, ίσως από το απύθμενο βάθος του χρόνου, έφερε στα αυτιά μου το πιο κάτω σονέτο του Λορέντζου Μαβίλη για την πατρίδα. Είμαι βέβαιος ότι το ζωντάνεμα της φωνής του από το δικό μας διάβασμα, θα είναι το πιο σεμνό μνημόσυνο για τον Εθνικό μας ήρωα, 93 χρόνια μετά από το μεγαλείο της θυσίας του:

ΠΑΤΡΙΔΑ

Μάννα μου Ελλάδα, τι δεν είσαι τώρα

Σαν πρώτα ορθή, ψηλή, στεφανωμένη

Με δάφνες, τι δεν είσαι με τα δώρα

Της αθάνατης Νίκης στολισμένη;

Αχ! Πότε θάρθη, πότε θάρθη η ώρα

Να ματαοτράψη η όψη σου η σβυμένη

Και την ερημωμένη σου τη χώρα

Μ’ελπίδα να φώτισης, ω αντειωμένη;

Πατρίδα μου, σηκώσου. Ας λάμψη πάλι

Στον αιθέρα ψηλά το μέτωπο σου,

Και της Ελευτερίας θε να προβάλη

Η μέρα και το θείο πρόσωπο σου

θα λάμπη σαν τον ήλιο της. Μεγάλη

θα γίνης κι’ αλλοιά τότε στον εχτρό σου.

Η λάμψη της ακτινοβολίας του Λορέντζου Μαβίλη, με την τελειότητα συγκρότησης του χαρακτήρα του, με το πνευματικό του έργο και με το μεγαλείο της θυσίας του, έχουν τη δική του καθοριστική συμβολή στη διαπίστωση ότι η Ελλάδα είναι και θα παραμείνει η χώρα των ευγενών αγώνων για τα Ανθρώπινα Ιδεώδη χωρίς υπολογισμούς θυσιών.

Σημειώσεις

1. Το όνομα του Μαβίλη δεν είναι ελληνικό. Στα ελληνικά λέγεται Λαυρέντιος. Σε πολλά βιβλία και εγκυκλοπαίδειες γράφεται Λορέντσος. Οι «ειδικοί» με τα επιχειρήματά τους με έπεισαν ότι το σωστότερο είναι Λορέντζος.

2. Σονέτο ή Σονέττον= Λυρικό ποίημα, που αποτελείται από 14 στίχους και ακολουθεί μια καθορισμένη διάταξη ομοιοκαταληξία. Είναι η δύσκολη ποίηση.

Βιβλιογραφία

1. Λορεντζου Μαβίλη - ΑΠΑΝΤΑ. Εκδόσεις Μαρή 1967. Με σημείωμα για τη ζωή και το έργο του από τον φιλόλογο ΠΑΝΟ θ. ΗΛΙΑΔΗ. Βιβλίο από παλαιοπωλείο (Κύριο Βοήθημα).

2. Νικόλαος Πλαστήρας στα γεγονότα 1909-1905. Του Ιωάννου Αναστ. Πεπονή, Εκδόσεις Α. Γαλατιανού, Θεσσαλονίκη, β’ έκδοση.

3. Νεώτερο εγκυκλοπαιδικό Λεξικό «ΗΛΙΟΥ» Εκδόσεις «ΗΛΙΟΣ» Τόμος 12.

4. Εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΣ ΛΑΡΟΥΣ ΜΠΡΙΤΑΝΙΚΑ. Εκδόσεις «ΠΑΠΥΡΟΣ» τόμος 39.

5. Εγκυκλοπαίδεια «ΝΕΑ ΔΟΜΗ» Εκδόσεις «ΔΟΜΗ», Τόμος 20.

6. Σημειώσεις από το ατομικό μου ΑΡΧΕΙΟ.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΛΙΜΝΙΑΤΗΣ, Αντιστράτηγος ε.α

Φωτογραφίες αρχείο Τηλέμαχου Καραβία, Ιθάκη