ΠΑΝΟΣ ΚΑΡΑΒΙΑΣ, ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ-ΛΟΓΟΤΕΧΝΗΣ

Ο Πάνος Καραβίας (1907-1985) γεννήθηκε στην Αθήνα, γόνος πλούσιας οικογένειας με καταγωγή από την Ιθάκη. Πραγματοποίησε την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία ήδη το 1921 με τη δημοσίευση του ποιήματος Holland Park στο περιοδικό Μούσα. Ακολούθησαν κι άλλες δημοσιεύσεις ποιημάτων και μεταφράσεων στο ίδιο περιοδικό. Την ίδια περίοδο και ενώ δεν είχε ακόμη τελειώσει το γυμνάσιο (1923) έγινε μέλος της δημοτικιστικής ομάδας Φοιτητική Συντροφιά και κατά τη διάρκεια εκδήλωσής της στο Ελληνικό Ωδείο έδωσε διάλεξη για το έργο του Κώστα Ουράνη, θέμα με το οποίο είχε ασχοληθεί και σε δημοσιεύματά του στην εφημερίδα Αθηναϊκή δυο χρόνια νωρίτερα. 

Από το 1924 ως το 1930 έζησε στο Παρίσι, όπου σπούδασε στην Ελεύθερη Σχολή Πολιτικών Επιστημών και στο Κολλέγιο της Γαλλίας, ενώ μετά από σύσταση του Κώστα Ουράνη -με τον οποίο ο Καραβίας είχε γνωριστεί μετά τη διάλεξη του 1923- συνεργάστηκε παράλληλα ως ανταποκριτής με την εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος. Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα στράφηκε επαγγελματικά στη δημοσιογραφία. Εργάστηκε στη γαλλόφωνη εφημερίδα της Αιγύπτου Αλ Αχράμ (ως μόνιμος ανταποκριτής στην Ελλάδα, κατά την περίοδο 1934-1946) και τις αθηναϊκές εφημερίδες Εστία, Εθνική και Ασύρματος, ενώ κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής πήρε μέρος με διάφορα ψευδώνυμα στον παράνομο Τύπο. Από το 1946 ως το 1955 έζησε στη Νέα Υόρκη ως αρχισυντάκτης της ελληνόφωνης εφημερίδας Εθνικός Κήρυξ (1946-1947), και ανταποκριτής των αθηναϊκών εφημερίδων Αθηναϊκή (1951-1953) και Ελευθερία (1946-1955)· με την τελευταία διατήρησε τη συνεργασία του και μετά την επιστροφή του στην Αθήνα, δημοσιεύοντας επιφυλλίδες και πολιτικά άρθρα. Διετέλεσε γενικός γραμματέας του διοικητικού συμβουλίου του Συνδέσμου Ανταποκριτών Ξένου Τύπου στην Ελλάδα (1935-1939) και αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Νέας Υόρκης (από το 1950). Παντρεύτηκε τη ζωγράφο Σελέστ Πολυχρονιάδη. Πέθανε στην Αθήνα.

Παράλληλη με τη δημοσιογραφική του δραστηριότητα υπήρξε η ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία και το δοκίμιο. Ο κύριος όγκος του λογοτεχνικού έργου του Πάνου Καραβία αποτελείται από πεζογραφικά έργα. Υπήρξε μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Σήμερα κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους λειτουργίας του (1933) και συνεργάτης των περιοδικών Πειραϊκά Γράμματα, Νέα Εστία και Καινούρια Εποχή. Την πρώτη του έκδοση πραγματοποίησε το 1930 με τη συλλογή διηγημάτων Η νύχτα με τα πολύχρωμα φώτα. Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο δοκιμίου (1958 για τη συλλογή Πορεία χωρίς άστρα και 1970 για το Πάθος γραφής και τα τοπία), το Α΄ Κρατικό Βραβείο μυθιστορήματος (1963 για το έργο Ίσκιος στον ορίζοντα), το βραβείο δοκιμίου της ομάδας των Δώδεκα (1963 για τις Θέσεις), το βραβείο δοκιμίου του Πανεπιστημίου Αθηνών (1970 για το Πάθος γραφής και τα τοπία), το βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1971 για το μυθιστόρημα Αστερισμοί).

Το έργο του Πάνου Καραβία τοποθετείται στα πλαίσια της ελληνικής λογοτεχνίας της μεσοπολεμικής περιόδου, ανάμεσα στους πεζογράφους της αποκαλούμενης γενιάς του '30. Με καταβολές στα ευρωπαϊκά λογοτεχνικά ρεύματα του αισθητισμού, του ρομαντισμού και του εξπρεσιονισμού και ξεκινώντας την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία από το χώρο της ποιητικής γραφής, ο Πάνος Καραβίας μετέφερε την ποιητική διάσταση και στα πεζογραφήματά του. Το σύνολο του έργου του αποκαλύπτει την προσωπική του αφηγηματική μυθολογία (την οποία παρουσίασε και στα δοκιμιακά έργα του) με έντονη την παρουσία στοιχείων όπως είναι η υπονόμευση των παραδοσιακών αφηγηματικών δομών, η ονειρική γραφή, ο κοσμοπολιτισμός και ο αισθησιασμός, στα πλαίσια της διαρκούς αγωνίας του για την προσέγγιση μιας εξιδανικευμένης υπερβατικής πραγματικότητας, ικανής να δώσει νόημα στην ανθρώπινη ύπαρξη.

Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Πάνου Καραβία βλ. Γιαλουράκης Μανώλης, «Καραβίας Πάνος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 8. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και Ζήρας Αλέξης, «Πάνος Καραβίας», Η μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939) Δ΄, σ.210-243. Αθήνα, Σοκόλης, 1992. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).