ΙΟΥΣΤΙΝΗ ΦΡΑΓΚΟΥΛΗ-ΑΡΓΥΡΗ: «ΞΥΠΟΛΥΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟ»

Τα περισσότερα σύγχρονα μυθιστορήματα έχουν ως πρωταγωνίστριες νεαρές γυναίκες που ασχολούνται με δύο κυρίως θέματα: την καριέρα τους και τον έρωτα. Το πρόβλημα με αυτό το μυθιστορηματικό πρότυπο είναι ότι οι αναγνώστριες που ανήκουν σε διαφορετικές ηλικιακές ομάδες αδυνατούν να ταυτιστούν με τις ηρωίδες των περισσότερων ευπώλητων βιβλίων, καθώς με το πέρασμα του χρόνου δεν αλλάζει μόνο η ηλικία, αλλά και τα ενδιαφέροντα, οι ανάγκες και οι ασχολίες τους.

Στο νέο μυθιστόρημά της, Ξυπόλυτες στην άμμο, η Ιουστίνη Φραγκούλη-Αργύρη, τοποθετεί στο επίκεντρο της ιστορίας της έξι συμμαθήτριες που πλησιάζουν τα πενήντα, ανατρέποντας καταρχάς τα στερεότυπα που θέλουν τις γυναίκες μέσης ηλικίας, αδιάφορες ή «ακατάλληλες» για ένα βιβλίο που απευθύνεται στο ευρύ αναγνωστικό κοινό.

Τα βιολογικά και κοινωνικά γεγονότα που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της πιο μακροχρόνιας, και ταυτόχρονα της πλέον δημιουργικής περιόδου της ζωής μας -καθώς η μέση ηλικία ξεκινά γύρω στα τριάντα πέντε και εκτείνεται έως τα εξήντα- όπως και τα διλήμματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες αυτής της ηλικιακής ομάδας, ενσωματώνονται από τη συγγραφέα στη δράση του βιβλίου με τρόπο φυσικό κι αφηγηματικά πολύ επιτυχημένο. Τα παιδιά που φεύγουν από το σπίτι, η ασθένεια ή ο θάνατος ενός γονιού, τα προβλήματα υγείας, το άγχος της φθοράς, η ανία του γάμου, ο «πειρασμός» ενός νέου άντρα, η «απιστία», το διαζύγιο, η νοσταλγία, η μετανάστευση, η προσπάθεια εξισορρόπησης της επαγγελματικής και της προσωπικής ταυτότητας αποτελούν κάποια από τα θέματα που διαπλέκονται στη ροή του βιβλίου.

Ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζεται η ερωτική ταυτότητα των ηρωίδων, ανατρέπει τις επικρατούσες αντιλήψεις περί απουσίας ερωτικής επιθυμίας των γυναικών που έχουν περάσει τα σαράντα πέντε. Οι ηρωίδες του βιβλίου έχουν ερωτικές φαντασιώσεις κι επιθυμίες, απολαμβάνουν τη σεξουαλική επαφή με τους μόνιμους συντρόφους ή και τους περιστασιακούς εραστές τους, νιώθουν ερωτικές και ερωτεύσιμες.

Εξίσου σημαντικός είναι ο τρόπος με τον οποίο περιγράφεται η γυναικεία φιλία. Οι προκαταλήψεις της λαϊκής κουλτούρας που συχνά αντανακλώνται και στη λογοτεχνία παρουσιάζουν τις σχέσεις των γυναικών σχεδόν ως κάτι αδύνατο: ζήλια, δυσπιστία, ανταγωνισμός και προδοσία είναι τα χαρακτηριστικά που συνήθως αποδίδονται στις ηρωίδες θηλυκού γένους. Στο μυθιστόρημα της Φραγκούλη-Αργύρη, η φιλία των έξι ηρωίδων βαθαίνει στο χρόνο, καταλήγοντας σε μια σχέση αγαπητική όπου επικρατούν η ενσυναίσθηση, το γνήσιο ενδιαφέρον, η αλληλεγγύη, η κατανόηση και ο θαυμασμός.

Παρόλο που το βιβλίο αποτελεί έναν ύμνο στη γυναικεία φιλία η συγγραφέας δεν τη θεωρεί πανάκεια. Στην περίπτωση της Τζούλιας, κεντρικής ηρωίδας του κειμένου, δεν είναι οι φίλες ή ο σύντροφός της που θα τη βοηθήσουν να ανασυνθέσει τα κομμάτια του παζλ και να συμφιλιωθεί με τα τραύματα και τις σκιές του παρελθόντος, αλλά η επιστημονική αντικειμενικότητα και αποστασιοποίηση ενός ψυχιάτρου. Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα όπου η επίσκεψη στον ειδικό της ψυχικής υγείας θεωρείται ακόμη ταμπού για κάποιες κοινωνικές ομάδες, αυτή η πτυχή της ιστορίας είναι ιδιαίτερα σημαντική.

Θεωρώ πως όσο μεγαλώνει μια γυναίκα, μπορεί να «χάνει» σε εμφάνιση αλλά κερδίζει σε κοινωνική, επαγγελματική, οικονομική δύναμη και αυτονομία. Τη θέση της νεότητας καταλαμβάνει η εμπειρία, η συναισθηματική ωριμότητα, η γοητεία.

Για να επιβιώσει όμως μια γυναίκα σε μια κοινωνία όπου ακόμα σε μεγάλο βαθμό οι κανόνες είναι αντρικοί, για να κατακτήσει τους στόχους της, και να εξισορροπήσει τους πολλαπλούς ρόλους της, χρειάζεται άλλες γυναίκες. Μέσα από αυτές θα κατανοήσει καλύτερα τον κόσμο, θα διδαχθεί από τις εμπειρίες τους, και θα στηριχθεί συναισθηματικά, ακόμα και αν οι επιλογές ζωής τους είναι τελείως διαφορετικές. Ένα από τα σπουδαιότερα μηνύματα της ιστορίας που μας προσφέρει η συγγραφέας είναι ότι οι γυναίκες πρέπει να είναι αλληλέγγυες.

Και, τελικά, ότι για να σταθεί μια γυναίκα στα πόδια της, θα πρέπει να παραμερίσει τις κοινωνικές συμβάσεις που από τη μέρα που γεννιέται καθορίζουν τις κοινωνικές, επαγγελματικές και προσωπικές επιλογές της, τον τρόπο που εκφράζει την ερωτική επιθυμία της, τη συμπεριφορά της, ακόμα και την εμφάνισή της. Για να χειραφετηθεί μια γυναίκα θα πρέπει να απαλλαγεί από τα ψηλά της τακούνια και όσα αυτά συμβολίζουν και να τολμήσει να βαδίσει «ξυπόλυτη στην άμμο».

http://www.protagon.gr