Η ΗΘΟΠΟΙΟΣ ΑΛΕΚΑ ΠΑΪΖΗ ΚΑΙ H ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΙΘΑΚΗ

Ξαφνικά όλα ΜΜΕ, εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις, την θυμήθηκαν με το θάνατό της…. και φυσικά μιλάω για την αξέχαστη ηθοποιό Αλέκα Παΐζη που σε όλες τις φάσεις της προσωπικής και καλλιτεχνικής της ζωής, από όσο λίγο τυγχάνει να τη γνωρίζω αλλά πάντα να τη παρακολουθούσα, έλαμπε με την ομορφιά, το ήθος και την απλότητά της. Ακόμα ελάχιστα ήταν και εκείνα τα μέσα που τη θυμόταν όταν με τη δουλειά στο θέατρο η σε άλλες μορφές της τέχνης, …. «μεγαλουργούσε».

Όπως είχε πεί στη τελευταία της συνέντευξη στη Κατερίνα Κόμητα τον Ιούνιο του 2008, «Η ζωή με απορρόφησε, όπως όλους τους ανθρώπους. Ο δρόμος, για να το πω διαφορετικά. Μωρό ακόμα, έβλεπα ότι υπήρχε μια πόρτα, κι από κει μπαινόβγαιναν πολλοί. Έτσι μια μέρα την πέρασα κι εγώ αυτή την πόρτα, και ξέρεις πού έφτασα; Στα τείχη της πόλεως· εκεί όπου τελειώνει το Ηράκλειο… Οι γονείς μου είχαν βέβαια πεθάνει από την αγωνία τους, μ’ έψαχναν σαν τρελοί, μέχρι που βάλανε έναν ντελάλη να φωνάζει με την ντουντούκα: «Χάσαμε ένα παιδί! Χάσαμε ένα παιδί!». Όταν με βρήκαν, κρατούσα το ένα μου παπούτσι στο χέρι. Φαίνεται πως με είχε πονέσει και γι’ αυτό το είχα βγάλει. Πού πήγαινα, ποιος ξέρει… Απλώς περπατούσα. Από τότε, λοιπόν, φαινόταν πως θα περπατήσω πολύ στη ζωή μου…». Και πραγματικά περπάτησε πολύ και στη ζωή και στο θέατρο - η πρώτη τη πίκρανε, το δεύτερο την «συμπλήρωσε» σε αυτά που της στέρησε η ίδια η ζωή. Ανήκε απλά στην αριστερά «..η ζωή μου κι εμένα υπογραμμίστηκε από την ιστορία του τόπου μας, μια που έτυχε νάμαι μαθήτρια στη κατοχή με την εξορία μου (μαζί με την αξέχαστη θιακιά Ηλέκτρα Καραβία στο Τρίκερι 1941-51) και λοιπά…… αργότερα αναγκάστηκα να φύγω, με τη εφταετία, έχω πολλά κενά στη καριέρα μου. Ένα πράγμα που με βοήθησε πολύ-ίσως επειδή ζήσαμε με ελπίδες εμείς, εγώ ανήκω στη γενιά της ελπίδας - εμείς όλο κάτι περιμέναμε… περιμέναμε κάτι το εκπληκτικό!» έλεγε στη Ρίτα Τσιντήλη-Βλησμά σε μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης το Σεπτέμβρη του 1988.

Σε ένα απόσπασμα αυτής τη συνέντευξης, θα μείνουμε για τώρα, μιας συνέντευξης που πήρε για το περιοδικό «το μώλυ» μια δίμηνη έκδοση Λόγου-Τέχνης-Επιστήμης, Κεφαλονιάς και Ιθάκης - που βγάζαμε μαζί με το Σπύρο Αλεβιζόπουλο - η φίλη Ρίτα Τσιντήλη-Βλησμά που ήταν και η Διευθύντρια του περιοδικού. Εν καιρώ θα αναρτήσουμε ολόκληρη τη συνέντευξη, γιατί περιέχει σημαντικά στοιχεία για τη ζωή της αξέχαστης ηθοποιού που παρά τα 90 της χρόνια προσέφερε με το δικό της ιδιαίτερο τρόπο, πολλά στο θέατρο και στη ζωή όλων μας, απλόχερα. «Ούτε για το θάνατο ανησυχώ. Κι επειδή δεν έχει πεθάνει μέσα μου το παιδί, μπορώ να απολαμβάνω τις μικροχαρές της ζωής».

ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ ΚΑΡΑΒΙΑΣ

Η ΗΘΟΠΟΙΟΣ ΑΛΕΚΑ ΠΑΪΖΗ

ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΘΑΚΗ, ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ, ΤΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΤΗΣ

 - Κυρία Αλέκα Παιζη, θα ήθελα να σας ρωτήσω ορισμένα σ’ ένα τρίπτυχο. Δηλαδή, γύρω από την ιδιαίτερη πατρίδα την Ιθάκη, το Θέατρο και τους αγώνες σας σε σχέση με το πολιτικό σας «πιστεύω». Με τι θα προτιμούσατε ν’ αρχίσουμε, θα θέλατε από την Ιθάκη;

-Να πούμε από την Ιθάκη;

-Είναι αλήθεια ότι γεννηθήκατε στην Ανωγή της Ιθάκης ή μόνο κατάγεσθε από εκεί;

Στην Ανωγή γεννήθηκε ο πατέρας μου, εγώ κατάγομαι από εκεί. Γεννήθηκα στη Κρήτη, γιατί ήταν η μητέρα μου Κρητικιά. Γεννήθηκα στο Ηράκλειο.

-Εκεί μεγαλώσατε ή ήρθατε μικρή στην Αθήνα;

Εκεί μεγάλωσα αλλά ήρθα και αρκετά νωρίς στην Αθήνα.

-Διατηρείτε κάποιες αναμνήσεις από την Κρήτη;

Bεβαίως πολλές και δυνατές. Είχα πάει και τελευταία, δηλαδή μετά την μεταπολίτευση, με το Μίκη το Θεοδωράκη, έτυχε να πάω και με τον Κατράκη..

-Και ξαναδέσατε κείνες τις μέρες…

Ναι, ναι, βέβαια.  Με την Ιθάκη –θα το πω και δεν είναι βέβαια προς τιμήν μου- στην Ιθάκη πήγα τα τελευταία χρόνια. Στην Ιθάκη πήγα για πρώτη φορά-επειδή η οικογένεια του πατέρα μου είχε κατά κάποιον τρόπο ξεριζωθεί- πριν μερικά χρόνια στο Φεστιβάλ, μαζί με τη Βέρα τη Ζαβιτσάνου, που μας είχαν εκεί…

-Σαν τιμώμενα πρόσωπα…

Ναι, τότε ήταν που πήγα. Γιατί εμείς με το Θέατρο.. Λέω πως όταν πάρω την σύνταξη μου θα γνωρίσω την Ελλάδα, γιατί εμείς με το Θέατρο το ξενοδοχείο ξέρουμε-όπου πάμε- και το Θέατρο, δε μας μένει καιρός καθόλου να ιδούμε τίποτα. Στην Ανωγή πήγαμε με την αδερφή μου, όπου εκεί  υπάρχει κάποιο προγονικό σπίτι, ερείπιο και μια εκκλησούλα που ήταν της οικογενείας.

-Ποια είναι η εκκλησία αυτή;

O Άγιος Σπυρίδωνας. Την επισκέφθηκα,  μάλιστα ήταν εκεί και ο συγγενής μας ένας πολυταξιδεμένος άνθρωπος που πήγε παντού και τώρα, στη μεγάλη ηλικία κατέληξε εκεί πέρα και όπως κατάλαβα εκείνος φροντίζει και το εκκλησάκι. Αυτό υπάρχει από εμάς εκεί πέρα. Είναι ωραίο. Μούκαμε εξάλλου εντύπωση που η Ανωγή είναι όλο βράχια, αλλά όχι βράχια συνηθισμένα. Σα νατανε έκθεση γλυπτικής.

-Είναι βλέπετε και τα μεγαλιθικά μνημεία..

Ναι όπως σας είπα μου φάνηκε ο χώρος σαν έκθεση γλυπτικής. Ήταν ωραία. Το εκκλησάκι μας είναι μικρό, υπάρχει όμως στο χωριό και μια μεγάλη, παλιά αξιόλογη εκκλησία, η Παναγία. Η Ιθάκη μου φάνηκε σαν κουκλάκι όμορφη, ήταν τότε που είχαν βάλει φωτιές και λυπήθηκα πολύ. Ο πατέρας μου και οι θείοι μου είχαν πάει στην Κίνα τα παλιά χρόνια εκείνα , μα ο ένας από αυτούς είχε έρθει στο Ηράκλειο όταν εγώ ήμουν 12 χρόνων. Από τις διηγήσεις του κάτι έμεινε μέσα μου για την Ιθάκη, κάτι σα νοσταλγία, πώς να το πω…

-Θα θέλατε αργότερα να κάνετε κάποιο σπίτι εκεί για τις διακοπές σας;

Ω, βέβαια. Και χώρια απ’ τις διακοπές, θα το ήθελα πάρα πολύ, γιατί –γενικά- μας έχουν κουράσει οι πόλεις. Και μια γωνιά να είχα σε ένα μικρό, τι θάτανε… Στα Σφακιά υπάρχει της μάνας μου, ερειπωμένο το σπίτι. (Από την οικογένεια της μάνας μου κατάγομαι από αγωνιστές, δηλαδή με τους Τούρκους.. Ο αδερφός της ήταν Μακεδονομάχος, πήγε 18 χρόνων  και σκοτώθηκε στον πόλεμο..) Υπάρχει ο χώρος δηλαδή με τις κάμαρες, είμαστε όμως πολλοί συγγενείς που διεκδικούμε.

-Η Ιθάκη γίνεται σε σας ελκυστική σαν τόπος καταγωγής, σαν όμορφο νησί ή μήπως για την ομηρική γοητεία της;

Μα.. για όλα μαζί. Η Ιθάκη είναι ένα μέρος –μια πατρίδα- για όλους. Δενόμαστε με το χώρο της.

-Στην οικογένεια σας –απ’ ότι βλέπουμε-εσείς δεθήκατε  με το θέατρο, η αδερφή σας η κ. Κατίνα Παιζη με την ποίηση.. Από πού κληρονομήσατε τα ταλέντα;

Νομίζω ότι όλα τα παιδιά θέλουν να κάνουν κάποιο θέατρο. Αργότερα κάτι ξεχωρίζεις, κάτι αποφασίζεις … Γιατί όλοι κάνουμε θέατρο, ιδίως όταν είμαστε παιδιά. Ίσως όμως, θα πρέπει να πω, πως ο ένας απ’ τους θείους μου που είχε πάει στη Κίνα, ο Γιώργης ο Παιζης, είχε μια επαφή με το θέατρο, είχε κάμει μια «απόπειρα» ήταν μάλιστα ερωτευμένος  με μια ηθοποιό εκείνου του καιρού, η οποία πέθανε και στην μνήμη της έμεινε πιστός. Εκείνος είχε ένα δεσμό με το θέατρο κι όπως σας λέω είχε κάνει και μια απόπειρα, κατόπιν έφυγε για την Κίνα, αλλά δεν μπορώ να πω απόλυτα πως έμοιασα  εκεί. Παρακολουθούσα βέβαια  ότι γινόταν και θυμάμαι κάποτε στην Κρήτη –ήμουν παιδί- που είχαν φέρει απ’ αυτά που βάνουν στους δρόμους έναν μπερντέ και λένε «η γυναίκα –λιοντάρι» και παρόμοια… Δεν ξέρω πως έβρισκα τον τρόπο και τρύπωνα. Και κει λοιπόν, έχω τρυπώσει! Κάποτε πάλι κάποιοι παίζανε τη Γενοβέφα! Και λέω σε μια συμμαθήτρια μου που είχε πιάνο «Ρένα, παίζε εσύ τώρα..» Και έκανα εγώ το Θάνατο…Αλλά πιστεύω πως αυτό συμβαίνει με όλα τα παιδιά.

-Εκτός από εσάς τις δυο αδερφές –τις γνωστές- άλλα αδέρφια υπάρχουν στην οικογένεια σας;

Ναι… Ο ένας μου αδερφός που πέθανε τώρα, μετά την χούντα, είχε τελειώσει δικηγόρος, δούλευε σαν υπάλληλος. Κι είναι ακόμα ένας  μεγαλύτερος αδερφός, που έχει τελειώσει δικηγόρος κι έχει «υπάρξει» αστυνομικός.

-Για το θεατρικό Φεστιβάλ Ιθάκης ποια είναι η γνώμη σας, τι καλό έγινε μέχρι εδώ και τι θα μπορούσε ακόμα να γίνει; 

Κοιτάξτε να δείτε. Εγώ πιστεύω ότι η όλη προσπάθεια είναι ενδιαφέρουσα. Είναι μια παρακίνηση, μα ξέρετε όλα αυτά θέλουν λεφτά. Είναι βασικό να μπορείς να κινηθείς, για να βελτιώσεις –ας πούμε- τα πράγματα. Αλλά για την ώρα εγώ το βρίσκω αρκετά  ηρωικό. Εκείνο που μου φαίνεται κάπως προβληματικό –δεν ξέρω, ίσως έχω πέσει έξω- είναι που δεν ξέρω κατά πόσο ξεσηκώνεται ο ίδιος κόσμος της Ιθάκης.………………………